ANS

Gisteravond zijn D66-leider Alexander Pechtold en GroenLinks-voorman Bram van Ojik in gesprek gegaan met de ministers van Financiën, Onderwijs en Sociale Zaken over mogelijke steun van de oppositiepartijen aan enkele kabinetsplannen, waaronder de invoering van het leenstelsel. Het kabinet heeft de steun van beide partijen nodig om hun wetsvoorstellen door de Eerste Kamer te krijgen, waar de regeringspartijen geen meerderheid hebben. Om die reden hangt het al dan niet invoeren van het leenstelsel, waarvoor Jet Bussemaker vandaageen wetsvoorstel naar de Kamer stuurde, af van de oppositie. Hoewel zowel GroenLinks als D66 in principe voorstander zijn van het leenstelsel, hebben zij eerder aangegeven absoluut nietin te stemmen met het voorstel zoals het er nu ligt. De ministers zullen dus concessies moeten doen om hun meerderheid bij elkaar te sprokkelen. Betekent dit dat het leenstelsel nu wel definitief wordt ingevoerd? Dat is nog onduidelijk. GroenLinks geeft aan dat de huidige gesprekken enkel dienen om te kijken of er een basis is voor onderhandelingen. De partij blijft bij het eerder verkondigde standpunt dat invoering van het leenstelsel zonder maatregelen voor toegankelijkheid en extra investeringen in het onderwijs onacceptabel is. Ook D66 heeft een aantal eisen waaraan de regering zal moeten voldoen. Woordvoerder Roy Kramer: 'Ten eerste hebben wij inhoudelijke bezwaren bij de huidige plannen. Wij willen meer maatregelen om leenangst te voorkomen, zoals langere aflossingstermijn en duidelijke afspraken over wanneer de schuld kan worden kwijtgescholden. Daarnaast is het voor ons belangrijk dat het geld dat hiermee wordt bespaard, weer in onderwijs wordt geïnvesteerd. Er mag niet per saldo worden bezuinigd op onderwijs, zoals het kabinet nu van plan is.' Een akkoord lijkt nu nog ver weg. Vandaag reageerde D66-kamerlid Paul van Meenen op het ingestuurde wetsvoorstel met: 'Als deze minister doorgaat met bezuinigen op onderwijs, kan zij van ons geen steun verwachten.' Of de oppositiepartijen en de ministers eruit gaan komen zal nog moeten blijken. Maandagochtend worden de gesprekken weer hervat. Het wetsvoorstel zal pas na de zomer in de Tweede Kamer worden behandeld. Update 1 juli 11:00 uur:Jet Bussemaker heeft gisteren in een interview met NU.nl aangegeven dat zij potentie ziet in de onderhandelingen met D66 en GroenLinks. 'Het is ingewikkeld en het hangt van alle partijen af, maar als je geen enkel perspectief zou zien dan zou je niet met elkaar om de tafel zitten', aldus de minister. Wel geeft zij aan dat inwilligen van de eisen - waaronder behoud van het gratis reisrecht, verlaging van collegegeld en een verhoging van aanvullende beurs - wel ten koste zal gaan van investeringen in kwaliteit van het onderwijs. Een netto investering in het onderwijs, zoals D66 graag ziet, lijkt voor Bussemaker in ieder geval geen optie: 'Iedereen zal beseffen dat het in tijden van crisis niet makkelijk is als je ook je overheidsfinanciën op orde wil brengen en daar bovenop nog eens veel geld voor onderwijs wil vrijspelen. Ik ben al blij dat onderwijs in het regeerakkoord ontzien is', zo vertelt zij.

 

Na negatieve reacties van D66, SGP, SP en GroenLinks laat ook de PvdA zich nu kritisch uit over het BSA-experiment van minister Jet Bussemaker. PvdA-Kamerlid Mohamed Mohandis noemt het onwenselijk dat studenten in het derde jaar nog moeten voldoen aan een bindend studieadvies. Hij wil het experiment daarom beperken tot het tweede jaar. De PvdA-fractie is sowieso geen groot voorstander van de plannen. Mohandis: 'Een studie mag geen sprintje worden naar het diploma. Studenten moeten ook de ruimte hebben voor brede vorming, bijvoorbeeld door een bestuursjaar te doen.' Op zijn zachtst gezegd een rare redenatie voor een voorstander van het leenstelsel. Daarnaast wil de PvdA dat het experiment op maximaal tien procent van het totaal aan studenten in Nederland betrekking heeft en dat er voldoende keuzemogelijkheden overblijven voor studenten die niets moeten hebben van een dergelijk BSA-experiment. Vanmiddag vergadert Tweede Kamer weer verder met Bussemaker over het BSA-experiment. De RU doet daar voorlopig niet aan mee. Update 10 april: Nu ook haar eigen partij bedenkingen krijgt bij de maatregel rond het BSA-experiment, wil de minister de Tweede Kamer wel tegemoetkomen. Een Kamermeerderheid is tegen een BSA in het derde jaar en hoewel dit niet haar voorkeur heeft, kan ze er wel mee leven. 'Ik vind het alleszins redelijk, omdat wij dan wel een stap zetten naar versterking in het eerste en tweede jaar.' Haar tegemoetkoming kan ook begrepen worden door het feit dat geen enkele onderwijsinstelling wil experimenten met het BSA in het derde jaar. Hoewel ze het dus niet openlijk toegeeft, moet de minister nu toch ook het besef hebben gekregen dat haar voorstel verkeerd was en op weinig begrip kon rekenen.

 

Studentenvakbond AKKU gaat de strijd aan met het leenstelsel door een spandoek van 240 vierkante meter aan de Nijmeegse Waalbrug te hangen. Met de boodschap 'Leenstelsel: it's not over... Jet!', wil AKKU de aandacht vestigen op de plannen van het kabinet om een leenstelsel in te voeren. Het voorstel is nog niet door de Eerste en Tweede Kamer en elke dag lijken nieuwe bezwaren tegen het leenstelsel boven water te komen. 'Minister Bussemaker denkt dat het leenstelsel een gelopen race is, but it's not over Jet', aldus Floor Albers van der Linden, voorzitter van Studentenvakbond AKKU. Ook zouden volgens Albers van der Linden steeds meer mensen inzien dat het leenstelsel een slecht plan is, omdat het de toegankelijkheid van het hoger onderwijs inperkt. De grote financiële gevolgen en de slechte voorlichting maken dat het voorstel er niet doorheen gejaagd dient te worden, 'het is onredelijk om dit leenstelsel in september 2015 in te voeren'. Het grote spandoek heeft vanaf zeven uur aan de brug gehangen en is om half tien verwijderd onder toezicht van de politie. 'We hebben geen toestemming gevraagd aan de gemeente en het spandoek is groter dan in Nijmegen mag. We wisten dat het weggehaald zou moeten worden, maar het heeft er gedurende de hele spits gehangen', vertelt Albers van der Linden. Of het enorme spandoek aan de Waalbrug haar doel bereikt en het leenstelsel van tafel veegt, weten we over een paar weken. Het spandoek blijft op 14 november, de dag van de grote studentendemonstratie, waarschijnlijk in Nijmegen. 'Het is te groot om fatsoenlijk vast te kunnen houden', laat de voorzitter van de studentenvakbond weten. 'Tot de demonstratie gaat AKKU proberen zoveel mogelijk studenten naar het Malieveld te krijgen.'

 

Na de studentenprotesten in Delft, Utrecht en Amsterdam, is ook Nijmegen aan de beurt. Nijmeegse studentenvakbond AKKU is vandaag te vinden op het Erasmusplein met een grote kop van Jut Jet. Studenten kunnen met een grote hamer hun frustratie over afschaffing van de studiefinanciering en het stoppen van het gratis reisrecht afreageren en krijgen nog een Snelle Jelle Jet cadeau ook. Mensen met echt grote spierballen zijn in staat de bel bovenin te raken, waar een prachtige foto van het hoofd van minister Bussemaker op is bevestigd. Tom Hoven, voorzitter van AKKU: 'We hebben de meest charmante foto gekozen die we konden vinden.' Doel van de actie is voornamelijk om studenten bewust te maken van de naderende maatregelen. 'Afschaffing van de stufi, in ieder geval in de master, is nu heel nabij', aldus Hoven. Verwacht hij ook werkelijk de hedendaagse student nu eindelijk op gaat komen voor haar eigen belang? 'Ja, ik geloof dat wel. Met name afschaffing van het studenten-OV zal op verzet stuiten. Studenten die stage lopen en straks voor het reizen moeten betalen, worden hier hard door getroffen.' Als het aan minister Jet Bussemaker ligt zal de studiefinanciering al vanaf collegejaar 2014-2015 worden afgeschaft voor de master. Voor de bachelor is het leenstelsel nog een jaartje uitgesteld. In de pauze hoopt AKKU een groot aantal mensen op de kop te laten slaan. Ook Kai Heijneman, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) komt een poging wagen.

 

Hoe moet de toekomst van het hoger onderwijs eruitzien? Om de koers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap uit te zetten, beantwoorden studenten, docenten, bestuurders en andere stakeholders deze vraag in verschillende bijeenkomsten door het land. ANS bezocht de bijeenkomst in Arnhem, waarin werd gesproken over de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt en het doorstromen tussen de verschillende onderwijsniveaus. Bussemaker stelt teleur De middag start met een gezamenlijk programma: minister Jet Bussemaker neemt als eerste spreker het woord. Van de speech van de minister wordt de gemiddelde universitaire student niet veel wijzer, haar woorden zijn erg toegespitst op het mbo en hbo en de overgang van het ene onderwijsniveau naar het andere. 'Aan alleen kennis heb je als afgestudeerde student op de arbeidsmarkt niet genoeg', vertelt de minister, 'er moet ruimte zijn voor ontplooiing'. Ook haar punt over Leven Lang Leren keert regelmatig terug. De minister maakt vooralsnog weinig indruk. Bussemaker maakt plaats voor misschien wel de beste speech van het plenaire deel. Radboud-student Floor Albers van der Linden pleit voor meer investeringen vanuit het ministerie voor extracurriculaire activiteiten. 'Snel studeren en hoge cijfers halen, is niet met de persoonlijke ontwikkeling van studenten te combineren.' Albers van der Linden valt terug op de afscheidsspeech van Bas Kortmann, voormalig rector op de Radboud Universiteit, waarin hij zei dat een scharrelstudent beter smaakt dan een plofstudent. Ook de column van Kees Boele, voorzitter van het College van Bestuur van de HAN, benadrukt de vormingsfunctie van onderwijs: 'Socialisatie, het bewegen in groepen, en personificatie, de onafhankelijkheid van de student, worden steeds belangrijker voor de arbeidsmarkt.' Panelgesprekken weinig representatief Een panel van vijf personen komt naar voren om over de visie op en ervaringen met doorstroom en uitstroom te praten. Opvallend is dat geen universitaire studenten of medewerkers van de universiteit in het panel zitten, waardoor ook dit deel weinig toepasbaar is op het wo. Aan het einde van het panelgesprek concludeert minister Bussemaker dat het onderwijs nog flink veel uitdagingen kent, dan zijn de wo-punten niet eens meegenomen. Hbo en wo naast elkaar? Het plenair programma wordt gevolgd door twee workshoprondes. In de eerste ronde die ANS bezocht, staat de vraag 'Wat maakt universitair onderwijs?' centraal. Het gesprek wordt geleid door Daniel Wigboldus, decaan en hoogleraar op de Radboud Universiteit. Al snel draait de discussie om het verschil tussen hbo en universiteit. Na vijftig minuten van intensief debat, is de conclusie dat het verschil niet zo groot is als men denkt en dat hbo en wo naast elkaar zouden moeten staan als het gaat om het niveau van de opleidingen, in plaats van boven elkaar. De tweede workshopronde is toegespitst op een leervorm in het hbo, waardoor de universitaire studenten in slaap sukkelen. De dag wordt afgesloten met opnieuw een gezamenlijk deel, waarin wordt gereflecteerd op de bevindingen van de workshops. De conclusie is weinig verrassend: er is nog veel werk aan de winkel om het hoger onderwijs de toekomst te geven die de aanwezigen voor ogen hebben. Op naar de borrel.

 

Minister Bussemaker heeft de Tweede Kamer laten weten dat het verboden is extra kosten te vragen bij een tentameninschrijving. PvdA-Kamerlid Mohandis stelde de minister vragen naar aanleiding van een artikel waarin een Leidse student ruim tweehonderd euro moest betalen vanwege het te laat inschrijven voor een tentamen. In januari liet de RU nog weten dat administratieve kosten wel gevraagd mochten worden. Dat mag nu dus ook niet. Wanneer je te laat bent met inschrijven moet je wachten tot de volgende periode schrijft de minister. In een reactie laat de Radboud Universiteit weten de antwoorden van de minister ter kennis genomen te hebben. Ze gaat kijken wat deze antwoorden voor de universiteit betekenen. Het is dus nog even wachten voor er meer duidelijkheid komt vanuit de RU.

 

Vorige week berichtte ANS over de mogelijke stijging van het aantal Nederlandse studenten die, vanwege de invoering van het leenstelsel, hun heil in België zullen zoeken. Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, zei gisteren geen volksverhuizing te verwachten. Bussemaker stelt dat je door in België te gaan studeren het leenstelsel niet ontwijkt en dat de gunstige leenvoorwaarden ervoor zorgen dat studenten in Nederland blijven. Ze lijkt hierbij wel even over het hoofd te zien dat het collegegeld in Vlaanderen op jaarbasis pakweg duizend euro minder is en er een grote kans bestaat dat studenten alsnog over de grens zullen trekken. De Vlaamse minister van Onderwijs, Hilde Crevits, had Bussemaker om duidelijkheid gevraagd omdat ze bang is dat het Vlaamse onderwijssysteem komt te lijden onder de grote hoeveelheid Nederlandse studenten. De komst van het leenstelsel zou volgens Belgische kranten een extra impuls zijn om een studie bij de zuiderburen te volgen.

 

Vandaag vond in de Tweede Kamer het eerste debat plaats over het gevreesde leenstelsel, waarvoor een officieel wetsvoorstel nog moet komen. Hieronder de temperamenten en argumenten in een notendop. Eerst was het vanochtend beurt aan de partijen om elkaar het vuur na aan de schenen te leggen. Regeringspartijen PvdA en VVD en akkoordpartners GroenLinks en D66 kregen het zwaar te verduren. Volgens Harm Beertema van de PVV komen de bezuinigingen nu op het bordje van de middenklasse. Michiel Rog van het CDA sluit zich hierbij aan. 'Vijftienduizend jongeren gaan afzien van een studie door dit leenstelsel.' Ook het inmiddels beruchte argumentover de bakker die meebetaalt aan de opleiding van de dokter, bleef niet buiten beschouwing. Jasper van Dijk van de SP vindt dit maar flauwekul: ‘Als bakker wil je toch ook een goede dokter?’ De voorstanders van een stufi-loze toekomst wijzen vooral op het feit dat zij het reisrecht hebben gered. Mohammed Mohandis van de PvdA is bovendien niet bang mensen de kans op studeren te ontnemen. ‘Het moet uiteindelijk een bewuste keuze zijn om te gaan studeren.’ Jesse Klaver van GroenLinks probeert angsten over schulden en aflossingen in te tomen. ‘Iemand zal nooit meer dan 4 procent van het inkomen kwijt zijn aan schulden.’ Bij de VVD valt uiteraard het woord ‘investeren’. ‘Het bedrijfsleven is hierbij gebaat’, aldus Pieter Duisenberg. Uiteindelijk richtten alle pijlen zich op minister Jet Bussemaker. Zij hamert met name nogmaals op de argumenten die PvdA, VVD, GroenLinks en D66 ook al gaven. Verder legt de minister uit waarom de bezuinigingen volgens haar nodig zijn. ‘Ik vind het zorgelijk dat we van de zeven miljard die we hebben, drie miljard uitgeven wordt aan studiefinanciering.’ Wat er verder gaat gebeuren, zal waarschijnlijk na het zomerreces blijken. Dan wordt naar verwachting een wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd. Of er voor die tijd veel studenten met spandoeken en megafoons de straat op trekken, is de vraag. De Landelijke Studentenvakbond deed vanochtend in Den Haag een poging, maar de opkomst was mager.

 

Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, hoopt van wel. Ze wil een verhoging van het aantal studenten dat een buitenlandstudie in Duitsland volgt. Op dit moment kiest slechts een schamel aantal van 1500 studenten daarvoor, terwijl de Nederlandse universiteiten worden overspoeld door een stijgend aantal van 25.000 Duitse studenten. Bussemaker pleit voor Veränderung: ‘We moeten de mobiliteit tussen onze landen beter in evenwicht brengen’, aldus Bussemaker op de conferentie Kansen Verzilveren die afgelopen maandag op de RU plaatsvond. Het belangrijkste probleem is het gebrek aan interesse voor de cultuur van een buurland, zo stelde Ulrich Grothus, vice-voorzitter van de Deutsche Akademische Austausch Dienst (DAAD), tijdens de conferentie. Andere barrières voor een studie in Duitsland zijn de taal, de gebrekkige aansluiting van studies en diploma’s en onduidelijke informatievoorziening. Bussemaker wil hier verandering in brengen door het opzetten van een Duitslanddesk en een beurzenprogramma. Op de Duitslanddesk moet alle informatie over studiemogelijkheden en beurzen te vinden zijn. Ook wordt er advies gegeven aan geïnteresseerden. De desk wordt de komende drie jaar gefinancierd door het ministerie van OCW en DAAD. Voor de beurzen stellen ze 140.000 euro per jaar beschikbaar. Je maakt er kans op wanneer je verblijf in Duitsland 3 tot 10 maanden duurt. Je hebt het gehoord, raus! 

 

Uit een brandbrief van studentenpartij Calimero aan de Eerste Kamer blijkt dat veel studenten niet op de hoogte zijn van het wegvallen van de basisbeurs in het vierde bachelorjaar. Dit jaar ontvangen vierdejaarsstudenten nog wel studiefinanciering, maar vanaf 2015 is dat niet meer het geval. De reden dat zittende bachelorstudenten kunnen rekenen op een basisbeurs in het vierde jaar, is omdat de studiefinanciering bedoeld voor de masterfase eventueel kan worden gebruikt voor een vierde bachelorjaar. Met het verdwijnen van de basisbeurs voor de masterfase vanaf 1 september 2015, valt automatisch het geld voor een eventueel vierde bachelorjaar weg. Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, stelt dat wat er niet meer is, ook niet gebruikt kan worden. Ondanks dat de woordvoerder van Bussemaker aangeeft duidelijk te hebben gecommuniceerd naar studentenbonden- en partijen over de nieuwe regeling, zegt het Groningse Calimero zich overvallen te voelen door het wegvallen van de vierdejaarsbeurs. 'Steeds werd door minister Bussemaker herhaald dat voor huidige studenten niets verandert, tenzij ze aan een nieuwe studie (of een vervolg in de zin van een master) beginnen. Wij vinden het heel kwalijk dat dit niet eerder is gecommuniceerd naar huidige studenten, juist omdat dit ook op hen een grote impact heeft', valt te lezen in de brandbrief. Tom Hoven, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, zegt de boosheid onder studenten te snappen, maar erkent dat over de regeling wel degelijk is gecommuniceerd door Bussemaker naar de studentenvakbonden. Over een juridische aanvechting tegen de regeling is Hoven sceptisch: 'Bij de langstudeerboete werden de regels ook tijdens het spel veranderd, en dat proces hebben we verloren.'

 

Net zoals voorafgaande jaren presenteert online nieuwsbrenger voor de kennissector ScienceGuide ook in 2013 de ScienceGuide Top 10met daarin de meest invloedrijke en inspirerende mensen in de kennissector. Aardig wat (oud-)bekenden passeren de revue. RU's eigen Collegevoorzitter Gerard Meijer deelt bijvoorbeeld de zesde plaats met zijn collega Martin Paul van de Maastricht University. Zij worden geprezen voor het brengen van Duitse ‘Beharrlichkeit’ in het Nederlands onderwijs. Niet enkel Meijers vorige baantje bij het Max Planck-instituut, maar ook het uitdelen van een eredoctoraat aan Angela Merkel droeg bij aanzijn plaats in de ranking. Op de vierde plaats vinden we de onder studenten weinig populaire Jet Bussemaker. Ook de door ScienceGuide geraadpleegde adviseurs waren niet allemaal fan van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zij werd onder andere omschrevenals 'een beetje kattig', een uitspraak die door deze fotowordt ondersteund. Haar weg tot invloed op het kennisbeleid is vrij duidelijk, maar voor het doordrukken van het door haar geambieerde leenstelsel, zal zij nog wat zieltjes moeten winnen. Verder bokste ook oud-burgemeester van Nijmegen en huidig voorzitter van de Vereniging voor Hogescholen Thom de Graaf het samen met vier van zijn collega-Eerste Kamer-leden tot in de top 10, evenals de eerder dit jaar door ANS bezochte breinen achter de kweekburger. De volledige lijst vind je hier.

 

Verregende spandoeken, enkele tomatengooiers en een onverstaanbare speech van Jet Bussemaker, vrijdag was het grote studentenprotest tegen het leenstelsel op het Malieveld. Hoeveel koppen het gebeuren nu precies telde, is onduidelijk. De organisatie houdt het op vijfduizend, terwijl het toch echt een stuk rustiger leek. Gelukkig hebben we de foto's nog. Tekst en foto's: Marit Willemsen       De stoet voel goede moed op weg van het station naar het Malieveld. Eenmaal aangekomen blijken vooral veel scholieren en MBO-studenten met meegebrachte spandoeken te zwaaien. De slogans zijn niet van de lucht, sommige zijn echter beter dan anderen. De demonstratie gezien vanaf het podium. Wanneer Bussemaker zich vijf minuten aan een speech waagt, is het huis te klein. Rookbommen en vliegende tomaten zijn het gevolg. Boegeroep steeg op uit het publiek. Wie zouden die kleine rode rakkers toch gegooid hebben? Emile Roemer staat er zoals altijd breed lachend bij. Hij heeft zelfs nog hoop voor de toekomst: 'En nu doorpakken! Als het door de Eerste Kamer gaat, moeten we hier weer met een paar duizend man staan.' De demonstratie is nog geen kwartier afgelopen, of iedereen heeft zijn spandoeken bij de dichtstbijzijnde prullenbak gedumpt. Je kunt de demonstranten er niet van betichten dat ze hun rommel niet opruimen.

 

Daar lijkt het in ieder geval wel op. Minister Bussemaker gaf vandaag in de Tweede Kamer aan dat ze best ruimte ziet om nog wat wijzigingen in te voeren in het leenstelsel. De onderwijsminister gaf bijvoorbeeld aan dat ze best wil kijken naar een verlenging van de terugbetalingstermijn, rentepercentages en de hoogte van de aanvullende beurs. Wel plaatste ze een kanttekening, want elke verandering zal zorgen voor een daling van de inkomsten. Bussemaker zal echter wel moeten onderhandelen, een meerderheid in de Eerste Kamer is niet gegarandeerd aangezien D66 en GroenLinks het voorstel in deze vorm nog niet steunen. Verder kwam er steun uit onverwachte hoek: bejaardenpartij 50PLUS is ineens ook bereid om te praten over het leenstelsel. Eerder was die partij mordicus tegen het afschaffen van de basisbeurs. Boeiend? Ja, want ook via die partij kan een meerderheid worden bewerkstelligd voor het leenstelsel in de Eerste Kamer. Bussemaker geeft dus enige ruimte om aan de eisen van oppositiepartijen te voldoen. Er heerst echer vooral nog veel onduidelijkheid, omdat de hoofdlijnenbrief niet veel informatie geeft over de gevolgen van het leenstelsel. Daarom wordt er nader onderzoek gedaan door het Sociaal en Cultureel Planbureau naar leenangst van studenten en de gevolgen voor de toegankelijkheid. Dat rapport komt in maart binnen, daarna praat Den Haag verder.

 

Vanavond is het wetsvoorstel voor een leenstelsel door de Eerste Kamer definitief ingestemd en gaat daarmee per september in. Met 36 voor- en 29 tegenstemmen werd het voorstel van minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) aangenomen. Ondanks kritische geluiden vanuit de oppositiepartijen en Bussemakers eigen partij, is het 'schuldenstelsel' door de partijen PvdA, VVD, D66 en GroenLinks ingestemd. Op de website van De Gelderlander is een schematisch overzicht te lezen van wat er voor studenten die met het leenstelsel te maken krijgen, verandert.

 

Tijdens het PvdA-partijcongres van afgelopen weekend is nauwelijks gerept over de mogelijke afschaffing van de basisbeurs, waardoor het wetsvoorstel morgen waarschijnlijk op weinig weerstand zal stuiten in de Eerste Kamer. Dit blijkt uit een bericht van Hoger Onderwijs Persbureau. Ondanks het feit dat minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) morgen kan rekenen op kritische vragen van zowel de oppositiepartijen als haar eigen partij, is de kans klein dat haar leenstelselplannen nog een fikse deuk zullen oplopen. Ruud Koole, Eerste Kamerlid en oud-voorzitter van de PvdA, probeerde hoog op de kieslijst van de Eerste Kamer te komen, maar slaagde hier niet in. Tegenstanders van het leenstelsel hoopten dat Koole samen met twee van zijn collega's een stokje kon steken voor het wetsvoorstel, maar Koole's invloed binnen de PvdA lijkt te vervagen. In een kort NOS-interview, meldt politiek verslaggever Joost Vullings dat 'ingewijden verwachten dat het wetsvoorstel zonder problemen wordt aangenomen', al plaatst hij tegelijkertijd de kanttekening dat dit nooit met zekerheid mag worden gezegd. Duidelijk is dat Bussemaker het debat van morgen met optimisme tegemoet kan zien.

 

Het is december en dat betekent lijstjestijd. In de kerstvakantie presenteert ANS tot aan Oud en Nieuw iedere dag een lijstje waarin wordt teruggeblikt op 2014. Wat waren de leukste reacties? De leukste quotes? Welke interviews zijn het lezen waard? ANS duikt in het archief en rakelt het voor je op. Deze lijstjes kunnen er voor jou overigens anders uitzien, dus schroom niet te reageren met jouw rangorde. Het lijstje van vandaag: ANS en Jet

5. De HO-Tour Dit najaar verblijdde Jet Bussemaker ons met de HO-tour. In vijf bijeenkomsten, verspreid door het land, ging zij het gesprek aan met docenten, studenten en bestuurders om te achterhalen wat er speelt in het hoger onderwijs. Tot onze verbazing werd niet universiteitsstad Nijmegen, maar Arnhem uitgekozen als locatie voor regio Oost. Opvallend was dat tijdens de bijeenkomst in Arnhem vooral aandacht werd geschonken aan het hbo, over de toekomst van de universiteit werd nauwelijks gesproken.

4. Bezuiniging op de OV-chipkaart In mei konden we opgelucht adem halen, toen bleek dat het studentenreisproduct toch wel zou blijven bestaan. We juichten echter te vroeg. Het kabinet wil, bleek later, wel 200 miljoen euro bezuinigenop het studentenreisproduct. Dit kan volgens Jet alleen als studenten minder tijdens de spits gaan reizen. Universiteiten en hogescholen zouden dan hun roosters aan moeten passen aan de spitsuren. Dat betekent langer uitslapen, maar zitten studenten ook te wachten op college tot 20.00 uur?

3. Geen basisbeurs meer voor vierdejaarsstudenten Huidige bachelorstudenten ontvangen volgend jaar geen basisbeurs om hun vierde jaar te financieren, tot zover het idee dat voor de huidige studenten de spelregels niet veranderen. Eerst kon het geld van de basisbeurs van de master hiervoor nog worden ingezet. Nu de basisbeurs voor de masterfase verdwijnt, verlies je ook deze mogelijkheid. 'Wat er niet meer is, kan ook niet meer gebruikt kan worden', aldus onze Jet.

2. Het leenstelsel Uiteindelijk wordt de basisbeurs toekomstige studenten, aankomende vierdejaarsstudenten en masterstudenten door de neus geboord. Het plan bleef steken bij de Raad van State en er werd gedacht dat het in strijd zou zijn met een internationaal verdrag van de VN. Ook de financiële wereld en 47 internationale studentenbelangenorganisaties hadden weinig vertrouwen in het wetsvoorstel. Facebookpagina's werden aangemaakt, koekjes werden gebakken, een enorm spandoek hing aan de Waalbrug, voedselbonnen deden de rondte en petities werden ondertekend. Het mocht allemaal niet baten, de Nederlandse politiek was onvermurwbaar. Zou de Eerste Kamer het wetsvoorstel tegen kunnen houden? Dat weten we in 2015.

1.Jet op het Malieveld Ook de demonstratie op het Malieveld bleek vruchteloos. In september kondigde de Landelijk Studenten Vakbond een demonstratie tegen het leenstelsel aan. Jet Bussemaker wilde wel haar kant van het verhaalvertellen en reisde af naar de hordes boze studenten. Opsteun van de universiteit konden Nijmeegse studenten in ieder geval niet rekenen. Dat de demonstratie zelf voornamelijk uit middelbare scholieren en verdwaalde anarchisten bestond, komt waarschijnlijk door de timing van het evenement: het wetsvoorstel was al door de Tweede Kamer aangenomen. Aan de creativiteit van de spandoeken kan het in ieder geval niet gelegen hebben.

 

Vanaf collegejaar 2017/2018 verdwijnt de loting bij numerusfixusopleidingen, meldt de NOS. Minister Bussemaker van Onderwijs heeft in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat afschaffing van loting zal zorgen voor een betere 'match' tussen studie en student. In de brief staat onder andere dat bij het inschrijvingsproces niet langer uitsluitend naar eindexamencijfers zal worden gekeken. Met een eindexamencijfer van een 8 of hoger is een scholier bijvoorbeeld niet langer verzekerd van toelating. In plaats daarvan wordt geselecteerd op ten minste twee andere aspecten als persoonlijkheidskenmerken, eerdere onderwijsprestaties of motivatie. Dit betekent dat onderwijsinstellingen zelf mogen bepalen wie wordt geselecteerd. De deadline voor aanmelding is wel landelijk geregeld en zal op 15 januari komen te liggen.

 

Minister van Onderwijs Jet Bussemaker heeft een wetsvoorstel opgesteld, waarin staat dat de namen 'universiteit' en 'hogeschool' beschermde titels moeten worden. Naar eigen zeggen wil Bussemaker af van organisaties die zich onterecht universiteit of hogeschool noemen en niet-erkende opleidingen aanbieden. Bussemaker doelt op clubs zoals Alhuraa University, Dutch University College en Hogeschool Geesteswetenschappen, die tot op heden rustig blijven doorgaan met het uitdelen van door de overheid niet-erkende bachelor- en masterdiploma's. Mocht Bussemakers wetsvoorstel - dat op dit moment online staat voor burgers om op te reageren - door de Tweede Kamer komen, dan ligt er voortaan in de wet vast welke instellingen zich officieel universiteit of hogeschool mogen noemen. Dit zou betekenen dat Alhuraa binnenkort kan gaan nadenken over een nieuwe, minder misleidende naam. De onderwijsminister maakt een uitzondering voor bijvoorbeeld de Universiteit van Nederland en de Kleuteruniversiteit, die zich overduidelijk niet voordoen als officieel erkende instelling. Ook de Volksuniversiteit komt er goed vanaf, deze naam is al zodanig ingeburgerd dat deze niet hoeft te worden veranderd. De organisaties die zich na de invoering van de wet onterecht toch hogeschool of universiteit blijven noemen, riskeren een boete van maximaal 810.000 euro of 10 procent van hun jaaromzet.

 

In een open brief vragen studenten van De Nieuwe Universiteit Amsterdam aan het College van Bestuur of ze studiepunten kunnen krijgen ter compensatie van de vertraging die ze oplopen door de bezetting. De studenten die sinds eind februari het Maagdenhuis bezetten, hebben blijkbaar geen tijd gehad om te studeren. Hierdoor lopen ze nu mogelijk ECTS, de internationale maat voor studiepunten, mis. 'Colleges heb je hooguit 40 uur per week bij hele zware studie, dus er blijft genoeg tijd over voor actievoeren', vertelt minister van Onderwijs Jet Bussemaker volgens een twitterbericht. Het is opmerkelijk dat juist de studenten die tegen het rendementsdenken zijn, het wel belangrijk vinden dat ze geen vertraging oplopen.

 

Of de Eerste Kamer volgende week instemt met het leenstel, is allerminst zeker. ScienceGuide weet te melden dat zeker twee PvdA-senatoren hoogstwaarschijnlijk niet zullen instemmen. De PvdA-fractie in de Eerste Kamer heeft haar twijfels over de flink lagere tegemoetkoming voor uitwonende gehandicapte studenten en het mogelijk verdwijnen van de vormende taak van het onderwijs. Minister van Onderwijs Jet Bussemaker hoopte het leenstelsel er snel doorheen te drukken, maar nu blijkt er flinke kritiek te zijn uit haar eigen partij. VVD, D66 en GroenLinks, die samen met de PvdA het leenstelselakkoord sloten, plaatsten hier en daar ook vraagtekens. Zij waren echter minder fel en kritisch dan de PvdA. De prangende vraag is nu of dat het wetsvoorstel, door toedoen van de PvdA-senatoren, alsnog gaat stranden. PvdA-senator en RU-hoogleraar Esther-Mirjam Sent: 'Dat hangt af van de antwoorden van de minister. We stellen kritische vragen en dan hopen we dat daar goede antwoorden op komen. We zijn geen stempelmachine die automatisch alle voorstellen goedkeurt.' Aanstaande dinsdag stemt de Eerste Kamer over het leenstelsel.