ANS

Op 24, 25 en 26 november vindt het jaarlijkse Wintertuinfestival plaats. Het is het grootste literatuurfestival van Nederland en speelt zich af op verschillende locaties in Nijmegen. Donderdag is de campusdag op de RU, vrijdag magazinepresentatie van Eva Mouton in Extrapool en zaterdag Nijmeegse Nacht in De Lindenberg. Naast zwaargewichten als Cees Nooteboom, Kees van Kooten, Jules Deelder, Vrouwkje Tuinman en A.L. Snijders, staat ook veel jong literair talent op het festival. Muzikanten Lenny Kuhr, Janne Schra, Blaudzun, Roy Santiago en GardenFest gaan met poëzie van Neeltje Maria Min aan de haal. En dan zijn er nog colleges, masterclasses en debatten die dieper in gaan op het festivalthema: ‘een vorm van verzet’. ANS draagt net als vorig jaar weer haar steentje bij en organiseert tijdens de campusdag, donderdag 24 november, ANS presenteert. Vanaf half 11 zullen ANS-columnisten Wouter van Acker en Willem Claassen en campusdichter Joep aan den Boom voordragen uit hun eigen werk. Dit alles wordt muzikaal omlijst door Stefan van den Berg van de band Mummy's a Tree. In de pauzes klimmen ze in hun ivoren toren of dalen juist neer tussen de mensen om hun werk te laten zien. Engagement meets afzondering en literatuur meets culinair reftervoedsel. Het programma vindt plaats in de Refter en is gratis! Komt allen. 10.30 – 10.45 Wouter van Acker 10.45 – 11.00 Joep aan den Boom 12.15 – 12.30 Stefan v/d Berg 12.30 – 12.45 Willem Claassen 12.45 – 13.00 Stefan v/d Berg 13.00 – 13.15 Joep aan den Boom 13.15 – 13.30 Stefan v/d Berg 13.30 – 13.45 Wouter van Acker

 

Donderdag tot en met zondag vond het literaire festival Wintertuin plaats. Dit jaar was het thema literatuur en muziek. ANS bezocht het festival op de zaterdagavond in Doornroosje. Onder het mom van Spoken & Plugged spraken muzikanten en schrijvers over hun liefde voor het andere kamp. ANS liet zich goedmoedig voorlezen en toezingen. Tekst: Tijs Sikma Foto's: Mike Ruth Creatievelingen Tussen het publiek bevindt zich de oude garde creatievelingen, type geitenwollen hippie, die zij aan zij staan met de nieuwe garde; modieus, jong en knap, met een vleugje hipster. Om als letterkunstenaar of literatuurminnaar erkend te worden, wil je wel als zodanig herkend worden. Literatuur en muziek hand in hand Tijdens de voordrachten gaan mooi geklede gedichten hand in hand met niet te doorgronden kunststukjes. Zo vertelt Arthur Japin, begeleid door stemkunstenares Greetje Bijma, letterlijk en figuurlijk indianenverhalen. Japin draagt erg gevoelig voor en Bijma brengt wonderbaarlijke geluiden voort. Iemand die het betreffende boek niet heeft gelezen, moet zich toch af en toe achter de oren krabben: ‘Waar heeft hij het nou toch over?’ Dichter Pim te Bokkel krijgt muzikale ondersteuning van singer-songwriter Douwe Bob. Soms blijven zinnen beklijven, zoals ‘in de ochtendstraten ademt de herfst’, vaker blijven ze hun betekenis schuldig. Hij leest het geheel in ieder geval erg plechtig voor en de country-liedjes van Douwe Bob worden ondubbelzinnig goed gebracht. Later op de avond interviewt Volkskrant-columnist Henk van Straten dichter Ilja Leonard Pfeijffer en rockicoon Bennie 'Oerend Hard' Jolink. Ook in dit interview komt de spanning tussen poëzie en pretentie terug en wordt er gesproken over de 'aversie en ambitie ten opzichte van de literaire wereld'. Jolink haalt bijvoorbeeld uit naar de narcistische BN'ers. Toch kan ook hij het niet laten ons mee te delen dat hij werken van grote Russische schrijvers heeft gelezen en dat hij nooit bang is - dat hij geen angst kent, noemt hij een afwijking. Voorgelezen worden Iedereen die als kind vroeger is voorgelezen, weet hoe heerlijk het kan zijn. Ondanks dat je niet altijd het hele verhaal begreep of alle woorden wist, bleef het spannend. Dat je vader zich dan voordeed als iemand die hij niet werkelijk was, maakte de woorden juist mysterieuzer. Daardoor was je meer geneigd het toch te willen begrijpen. Voor de dichter en de muzikant is het daarom misschien een noodzaak om pretentieus te zijn en moeilijk te doen, en is dit de charme van het vak. Toch is er ook duidelijk opluchting voelbaar wanneer aan het eind van de avond de voetjes van de vloer kunnen dankzij het optreden van Magnus, het dance-elektroproject van dEUS-frontman Tom Barman en techno-dj C.J. Bolland. De beukende beat blijft voor velen dé universele en meest begrijpelijke vorm van communicatie.

 

Gisteravond vond het derde ANSdebat in samenwerking met LUX plaats, ditmaal in bijzondere samenwerking met studievereniging voor Biologie BeeVee. Campusdichter Joep aan den Boom sloot de avond over genetische modificatie af met onderstaand gedicht dat hij tijdens het debat schreef.

appelboom Toen we nog peuters waren hebben Maartje en ik, een appelboom geplant. In de achtertuin van de buurvrouw (Er stonden er daar wel meer). Het is ons boompje, en als wij er naar kijken zijn we trots; het zegt iets over ons. Iedere week gaan we kijken hoe het groeit. -Hoe het dunne stammetje, de zachte jonge blaadjes mee waaien met de wind. En als we vertrekken hoeft het tuinhek niet op slot. Het liefst komen we in de ochtend. We nemen dan een schepje mee, een gieter, en pindakaas -als een soort van mest. We smeren een mespuntje zorgvuldig op de aarde en kijken hoe de boom ervan snoept. ‘Appelbomen worden zo niet oud’ heeft de buurvrouw ooit gezegd. Wij houden ons daar liever niet mee bezig. -We dromen liever over de smaak. In de zomer fluistert Maartje tegen de boom. Haar handen en voeten bewegen mee, en het lijkt alsof de takken in gebarentaal antwoorden. Meestal lig ik dan in het gras (ik geloof daar niet zo in). Maar Ik geniet ervan. Vandaag zijn we wat later, en het tuinhek is op slot. We bellen aan bij de buurvrouw –maar er galmt alleen de gang. Er staat een bord in de tuin: ‘TE KOOP – APPELS’.

 

Boek op de Bank, een literair festival in Nijmegen, opent dit jaar voor het eerst een Literair Hotel. De kamers van hotel Credible aan de Hertogstraat zullen voor een avond gevuld zijn met dichters, singer-songwriters en kunstenaars. Jelko Arts, een van een organisatoren, vertelt dat het literaire festival vorig jaar zo succesvol was, dat ze het wilden uitbreiden, maar de boekenwurmen wilden toch vasthouden aan negen locaties. Het hotel huist daarom vijf verrassingsoptredens. 'We hopen potentiële bezoekers te enthousiasmeren met dit unieke programma, waarbij je gewoon een hoteldeur opentrekt voor een dichter of singer-songwriter.' Daarnaast kan het publiek dit jaar voor het eerst genieten van een expositie bij Het Eerste Uur. Het boekenfestival maakte vandaag haar line-up bekend. Op 4 juni is het mogelijk om in een kleinschalige setting kennis te maken met de schrijvers Kader Abdolah, Griet op de Beeck, Jaap Robben, Niña Weijers en Maartje Wortel. Ook kan je als bezoeker aanschuiven bij een show van dichter Dennis Gaens of rapper Discipline. Op negen locaties in de binnenstad, waaronder de Valkhofkapel en Theater Vier, vind je literaire programma's. Uit al deze programma's kiest een bezoeker er drie uit om zo een literaire tocht door Nijmegen te maken. Per locatie is er plaats voor 25 bezoekers. In deze knusse setting kun je al je prangende vragen aan de schrijvers voorleggen.

 

Van 27 tot en met 30 november vormt Nijmegen het podium voor literair festival Wintertuin. In het kader van het thema van dit jaar, ‘de ontmoeting tussen literatuur en muziek’, stelt ANS vragen aan verscheidene gastsprekers en muzikanten. Dit keer wordt singer-songwriter Douwe Bob aan de tand gevoeld.

Tekst:Marit Willemsen
Foto's:Mike Ruth

Welk geluid wil jij met je teksten laten horen?
'Een boodschap of iets dat ik wil doorgeven, zit niet echt in mijn muziek. Ik maak geen bewuste keuze, waardoor ik kan zeggen: “Ik wil mensen dit geven of ik wil dit doen.” Het is heel moeilijk om zoiets te zeggen zonder zweverig te klinken, maar het gebeurt gewoon en het komt eruit. Ik ben helemaal niet zweverig namelijk. Ik hoop wel dat mensen uit mijn muziek kunnen halen wat zij willen. Als ze bijvoorbeeld troost of geluk zoeken, hoop ik dat ze dat vinden. Ik denk trouwens dat je niet moet gaan schrijven om mensen te overtuigen van jouw mening. Ik ben geen priester, weet je. Het is niet aan mij om mensen te vertellen wat ze moeten doen.'

Stilte of lawaai?
'Ik ben geboren in het centrum van Amsterdam, dus ik ben niet heel erg gewend aan stilte. Toch was het eerste dat ik deed toen ik zelf een beetje geld ging verdienen met muziek, een stukje land kopen met kippen en een geit. Daar kon ik dan mijn rust vinden. Als ik echt moet kiezen, ga ik toch voor lawaai. Ik heb bijna al mijn nummers in het lawaaierige Amsterdam, maar bijvoorbeeld ook in Marrakech, geschreven.'

Wat klinkt jou als muziek in de oren?
'Het klaarkomen van een vrouw.'

Wat verstoort je ritme?
'Ikzelf denk ik, wanneer ik niet blij ben met mezelf. Wanneer ik niet aardig ben tegen vrienden of familie en wanneer ik geen liefde kan geven of krijgen.'

Wanneer zong je voor het laatst een toontje lager?
'Dat deed mijn moeder. Zoals elke kwajongen door zijn moeder op zijn nummer wordt gezet. Ik ben een kwajongen en dat zal ik wel blijven, natuurlijk.'

Waar zit voor jou muziek in?
'Ik hoop dat ik kan blijven doen wat ik wil doen en dat nog meer mensen mijn muziek horen. Ik hoop dat ik op een dag een gezin kan onderhouden door wat ik nu doe. Dat ik mijn kinderen naar een goede school kan sturen en een mooie bontjas voor mijn vrouw kan kopen.'

 

Biografie Esther te Lindert studeerde Spaanse Taal en Cultuur en is vertaler. Sinds 2008 volgt ze de opleiding aan de Schrijversvakschool in Amsterdam, waar ze als hoofdvak voor proza heeft gekozen. Ze heeft een lichte afkeer van kruisspinnen die in haar gordijnen kruipen. Haar voorkeur gaat uit naar kip tandoori met chapati.

De kakkerlak in de badkuip ‘Goedemorgen,’ zei ik tegen de kakkerlak in de badkuip. Met een been wiebelde ik boven het afvoerputje. Ik gebaarde naar de deur. ‘Zou je het heel erg vinden om buiten te wachten?’ De kakkerlak bewoog zich niet. ‘Ik wil graag douchen. Alléén,’ verduidelijkte ik. Hij spreidde zijn roodbruine vleugels en zijn voelsprieten trilden, maar hij maakte geen aanstalten op te schuiven. Uit zijn kaken kwam een snerpend geluid waaruit ik concludeerde dat hij bleef zitten waar hij zat. ‘Oké,’ zei ik, ‘ga jij dan maar eerst.’ Ik had geen zin in discussies op de vroege ochtend. Ik sloeg een badhanddoek om me heen en liep terug naar de slaapkamer. Op de rand van het bed bladerde ik door de Lonely Planet van Vietnam, en bedacht waar, en vooral wát, ik zou ontbijten. Stokbrood met gebakken ei en vruchtensap, of rundvlees noodlesoep. Mijn maag rammelde. ‘Schiet je op!’ riep ik naar de deur. ‘Ik heb honger.’ De kakkerlak had natuurlijk mijn shampoo gepikt en was nu al het vuil, dat aan hem was blijven plakken tijdens zijn odyssee door rioleringen en smerige afvoerputjes, met mijn tandenborstel van zijn vleugels aan het schrobben. Ik wachtte, hongerig en ongeduldig. De zon scheen fel de kamer in. Buiten raasden brommers door de nauwe straten, maar in de badkamer was het stil. Waarschijnlijk was de kakkerlak zich aan het afdrogen. Over een paar minuten zou hij, schoon en geurend naar mijn parfum, de kamer binnenwandelen en mij de douche laten, maar daar kon ik niet op wachten. Voorzichtig opende ik de deur. Op mijn tenen liep ik naar de badkuip en keek over het randje. Schoner was de kakkerlak er niet op geworden. Wel vrolijker. Op zijn vleugels draaide hij rondjes, zijn pootjes spartelden in de lucht. Ik had sterk het vermoeden dat hij mij uitlachte. ‘Wegwezen!’ riep ik. ‘En heel snel!’ Kordaat stapte ik de badkuip in. Hij draaide zich om en kroop naar het afvoerputje (het moet gezegd, hij kende zijn plaats) en ik stond aan de andere kant, dicht bij de deur in geval van onvoorziene bewegingen zijnerzijds. Ik wierp de handdoek van mij af en draaide de douchekraan open. De kakkerlak verlekkerde zich aan mijn lichaam en vrat mij op met zijn hongerige ogen. ‘Kijk de andere kant op, viespeuk.’ Draaiend met zijn voelsprieten en de sexy bewegingen makend met zijn vleugels kwam hij mijn kant op. Dat ontbrak er nog maar aan, een geile kakkerlak. ‘Terug!’ gilde ik. De kakkerlak werd nog hitsiger en kwam nu rap naderbij. Ik bood tegenstand en besproeide hem met koud water. Hij kromp ineen en klampte zich vast aan de rand, wat niet geheel lukte, want door het opspattende water gleed hij steeds terug naar het midden van de kuip. Haren wassen sloeg ik vandaag over. Als de bliksem stapte ik op de tegels en droogde me af. De kakkerlak had zich verplaatst naar de wc-bril en keek over het randje mee, wat ik, om escalatie te voorkomen, gedoogde. Van een meter afstand wierp ik hem een zakdoekje toe om zich mee af te drogen, maar hij wendde zich af en trok zich, schijnbaar gepikeerd door mijn eerdere afwijzing, terug in de wc-pot. ‘Dan niet,’ zei ik. Razendsnel klapte ik het deksel dicht, twee pootjes staken er onderuit. ‘En je hebt nog geluk dat ik je vleugels niet breek. Griezel!’ Ik wierp de handdoek over het toilet en liep de badkamer uit. Vers mangosap, daar had ik zin in.

 

It’s 1955 and the unknown poet Allen Ginsberg recites his new poem Howl which marked a change in American poetry. The film Howl shows how Ginsberg’s publisher is put to trial because of obscenity in the poem, in particular the line: ‘who let themselves be fucked in the ass by saintly motorcyclists, and screamed with joy’. This trial is intercut with Ginsberg (James Franco) being interviewed, scenes from his life and animated segments of the poem. Not many people know Buddhism was an important inspiration for Ginsberg. Cultuur op de Campus and the Soeterbeeck Programma invited the American artist and Buddhist Herbert Elsky who worked together with Ginsberg. He will talk about their joint passion for Buddhism and the role it played in Ginsberg’s poetry. Jaap van den Bent, lecturer English literature and specialist of the Beat Generation, will moderate the Q&A-session after the film. Entree €1,50 www.herbelsky.com CC 3, CollegezalenComplex, Mercatorpad 1

 

In het kader van de Boekenweek werd in De Vereeniging afgelopen weekend een links-intellectueel zuipfestijn gehouden. De bezoekers, veelal vijftigers met te rode lippenstift die de mannelijke wederhelft opgedoft meesleurden, kwamen in grote getale. De meesten hadden slechts één missie: een handtekening van Tom Lanoye scoren. Slechts een aantal aanwezigen besloot de zware stof tot zich te nemen. De hoogopgeleiden binnen de Occupy-beweging kunnen zich een gemotoriseerd voertuig veroorloven. Daar waar de paarse vlekken ophouden. Willem, je hoeft je neus er echt niet in te snuiten. Zo slecht is het nu ook weer niet. ANS wilde het maar al te graag verloten. 'Ik zeg het nog één keer: het is [lanwa:].' 'Nu ben ik het écht zat, op de kaft staat uitgelegd hoe je m'n achternaam uitspreekt. Zoek het allemaal maar uit.' Sara Kroos trok zich halverwege de avond straalbezopen terug in een hoekje van de kelder.

 

Maandagavond was het tweede ANSdebat in LUX, in samenwerking met Synergy en ESV. De avond werd door campusdichter Joep aan den Boom afgesloten met onderstaand gedicht. Hij gaf zijn literaire visie op bonussen.

Kermis Het is kermis in ’t durp. Ik woon er niet meer, Niemand van onze groep, maar wanneer de botsauto’s En de schiettent het kerkplein bezitten, reis ik af Naar het gat waaruit ik geboren ben. De kroeg die normaal alleen aan de kabouters serveert Stroomt nu over. Als warme boterhammen met kaas Scheuren de gele rakkers over de toonbank. Een zee van plastic bekertjes siert als een tapijt De houten vloer. Ik ben socioloog wat betreft zwetende massa’s. En Omdat de ellebogen tot aan de bar Mij slechts raken op schouderhoogte, wordt ik als Mozes Naar voren geschoven. Of, ‘biermanager’ grapt iemand. “Tien of twintig,” gooit Peter in de groep. We moeten Nog warmdraaien, dus synchroon knikken wij “twintig.” De lauwe briefjes passen precies in het reservevakje Van mijn portemonnee. Ik zorg ervoor dat iedereen dronken blijft: Vul de glazen sneller, dan mijn schaduw dat doet. En Hoewel ik plezier heb in het verzorgen van onze Collectieve beschonkenheid, Bestel ik af en toe een extra biertje voor mezelf. Of stop ik wat kleingeld in mijn achterzak. Dat heb ik wel verdiend. Als de kermis gedoofd is, in de patatzaak op hoek Een vreetfestijn ontstoken is, nemen we afscheid. We Lallen wat, en omhelzen elkaar. Dronken slenter ik naar huis. Na een eitje plof ik voldaan op de bank. De warmte van de na smeulende kachel Ontspant me. Toch Zit ik wat ongemakkelijk. Er steekt nog wat kleingeld in mijn achterzak.

 

De beste roman aller tijden, het meest gedurfde essay van de laatste jaren en een poëtische geheimtip. Vanaf heden zullen medewerkers van literair productiehuis Wintertuin maandelijks op ANS-Online laten weten wat je echt niet mag missen. De literatuurtips van deze maand komen van Lisanne Boomkamp, programmamaker bij Wintertuin. Daarnaast is zij jurylid van de deze maand gehouden schrijfwedstrijdWrite Now!. Decamerone - Giovanni Boccaccio Vergeet Goede Tijden, Slechte Tijden en Jersey Shore en ga de Decamerone lezen. Dit Italiaanse werk verhaalt als een soap, maar dan verantwoord. Honderd verhalen over liefde, bedrog en verlangen waar Ludo Sanders nog een puntje aan kan zuigen. De setting: het is 1348, tien jongeren zijn tien dagen bij elkaar omdat zij de stad Florence zijn ontvlucht vanwege de pestepidemie. Om elkaar en zichzelf te vermaken vertelt ieder elke dag een verhaal. Over een monnik die buiten zijn boekje gaat, over een man die zijn vrouw betrapt op vreemdgaan met zijn beste vriend en wraak neemt, over een man die uit liefde zijn enige bezit offert... de verhalen zijn grappig, plat of juist aangrijpend. Laat je hierbij vooral niet weerhouden door het gegeven dat de bundel uit 1492 komt: de verhalen zijn tijdloos. Vervang de ridders, jonkvrouwen, gauwdieven en kooplieden door hedendaagse beroepen en je hebt gegarandeerd succes op feesten en partijen. MAEB is een magazine – Martijn Brugman 'Beste Matthijs, ik schrijf je deze brief om je te vertellen over het ongelooflijke verhaal van mijn opa. Hij is de geknipte persoon voor DWDD. Ik ben groot fan van de show en de weergaloze manier waarop jij het presenteert. Als je je bedenkt dat ik dit seizoen pas één uitzending gemist heb. Dat kwam omdat mijn vriend P. de Bie mijn schoenen met montagekit aan het parket van Rinus had vastgelijmd. (P. heeft een vreemd gevoel voor humor. Desondanks is hij mijn beste vriend.)' Neen, ik geef niet de inbox van Matthijs van Nieuwkerk als tip. Bovenstaand citaat is afkomstig uit de nieuwste editie van MAEB is een magazine. Dit is het magazine van Martijn Brugman. Hij is naast Arnhemmer schrijver van korte verhalen die hij via zijn eigen magazine gratis verspreid. In de laatste editie vraagt Freddie via brieven aan Matthijs of zijn opa, een dementerende oorlogsheld, zijn verhaal in DWDD mag doen. Hilarisch, aandoenlijk, maar vooral steengoed geschreven. Kaas – Willem Elsschot Ooit wilde ik een band oprichten die Kaas heette. Tot dat ik veertien was en in de bibliotheek van mijn middelbare school het boek met deze naam tegenkwam. Ik liet het in de kast staan: een verhaal uit 1933 over een kaashandelaar kon onmogelijk interessant zijn. Jaren later kwam ik het op een boekenmarkt tegen. Ik had inmiddels vernomen dat het één van de beste werken uit de Vlaamse literatuur was en besloot het te kopen. Een uitstekende beslissing. Kaas is een prachtige tragiek over een man die wil stijgen op de sociale ladder. Deze man heet Frans Laarmans, een kantoorklerk die zijn baan opzegt om zich op de kaashandel te richten. De manier waarop Elsschot schrijft is weergaloos: to the point, zonder enige opsmuk, sober zelfs maar buitengewoon humoristisch.

 

Uit de allesomvangende brei van literaire werken een exemplaar kiezen voor in je boekenkast, is geen kattenpis. Daarom plaatsen ANS en het literair tijdschrift Op Ruwe Planken dit jaar maandelijks aanraders voor leesvoer online. Bjorn Schrijen (21), student Nederlands en redacteur van Op Ruwe Planken, schrijft de literatuurtip van deze maand. The Great Gatsby (1925) – F. Scott Fitzgerald December is de maand van de feestdagen, daarom deze maand een lijst met literaire feestjes. Om met een grote naam te beginnen: de feesten die Jay Gatsby organiseert, zijn groots en legendarisch. Elk weekend gaat de New Yorkse upperclass van de roaring twenties los in Gatsby’s huis: 'In his blue gardens men and girls came and went like moths among the whisperings and the champagne and the stars.' Fascinerender is echter om te zien hoe de feesten voor multimiljonair Gatsby een manier vormen om de hoop in leven te houden voor het enige dat hij nooit heeft kunnen bereiken. 'He was the single most hopeful person I have ever met', zegt verteller Nick in de meest recente filmbewerking. Vervang 'person' door 'book', en je hebt een adequate samenvatting. Alice’s Adventures in Wonderland (1865) – Lewis Carroll Eerlijk is eerlijk, eigenlijk vind ik Alice in Wonderland niet zo’n heel erg goed boek. Een overkoepelende narratief ontbreekt, en uiteindelijk komt het hele boek neer op het vreselijk uitgekauwde ‘het-was-allemaal-maar-een-droom’-scenario. Toch zou iedereen dit boek een keer gelezen moeten hebben, omdat er zo ontzettend vaak mee gespeeld wordt in moderne cultuur. Batman? Lost? The Matrix? Allemaal in zekere mate schatplichtig aan Alice. Om de plek op deze lijst te rechtvaardigen: er zit ook een bekend feestje in, A Mad Tea-Party. Lights Out in Wonderland (2010) – D.B.C. Pierre Zei ik het niet, dat er vaak verwezen werd naar Alice? Hoofdpersoon Gabriel Brockwell staat op het punt om zelfmoord te plegen, maar beseft dan dat hij het niet meteen hoeft te doen. Die vrijheid brengt hem naar Tokio, waar een bizar ongeluk ervoor zorgt dat zijn vriend en kok Smuts in de gevangenis eindigt. Om hem vrij te krijgen moet Gabriel vervolgens een banket organiseren voor het hoofd van de culinaire maffia op een onwerkelijke locatie: in de schuilkelders van het verlaten vliegveld Berlijn Tempelhof. De roman heeft een interessant geëngageerd karakter, maar is vooral de moeite waard omdat het zo heerlijk grotesk is. De deelnemers aan het banket gaan zichzelf volledig te buiten, en op het menu prijken gerechten als 'Confit of Koala Leg with Lemon Saffron Chutney' en 'Olive Ridley Turtle Necks'.

 

De beste roman aller tijden, het meest gedurfde essay van de laatste jaren en een poëtische geheimtip. Vanaf heden zullen medewerkers van literair productiehuis Wintertuin maandelijks op ANS-Online laten weten wat je echt niet mag missen. De tips van deze maand komen van Noortje Kessels. Zij werkt als programmamaker bij de Wintertuin. Daarnaast organiseert zij literaire leeskringen voor ouderen in verzorgingshuizen. Deze maand drie atypische ‘coming of age’-vertellingen. Atypisch omdat de hoofdpersonen aan het eind niet volwassen zijn geworden of in hun latere leven nog steeds worstelen met de voorschriften en verwachtingen die erbij horen. A Fraction of the Whole – Steve Toltz Het debuut van Australiër Steve Toltz (1972) werd door critici een moderne klassieker genoemd. Het haalde de shortlist van de Man Booker Prize 2008. Hoewel het geen commercieel succes werd, kan een debuut het niet veel beter doen. A Fraction of the Whole is een speelse vertelling van het chaotische en dramatische leven van een vader en zijn zoon. Het staat vol anekdotes en mijmeringen die haast belangrijker zijn dan het verhaal zelf. Het raamwerk van deze roman wordt gevormd door het ‘coming of age’-verhaal van zoon Jasper en de worsteling met zijn altijd ongevraagd Zeer Belangrijke Levenslessen gevende vader. Binnen dit kader plaatst Toltz het verhaal van vader Martin en de worstelingen in diens jeugd, in het bijzonder met zijn knappe en veelbelovende broer Terry. Het schrijnende verhaal van vader Martin laat zien dat het volwassen worden an sich niet het einde betekent van de worsteling met het leven. Martin blijft zoeken naar een Daad voor zijn Dood. De vloeiende en luchtige stijl van Toltz maken dat je jezelf totaal vergeet bij het lezen van deze mythische vertelling. Om het nooit te laten eindigen kun je langzamer gaan lezen, maar na 711 bladzijdes stopt het toch. Beginners – Raymond Carver In de verhalenbundel Beginners (2009) (oorspronkelijk gepubliceerd in 1981 onder de titel What We Talk About When We Talk About Love) kunnen de hoofdpersonen, voornamelijk mannelijke twintigers en dertigers, het volwassen leven niet aan. Hun vrouwen en eventuele kinderen laten hen in de steek, ze verliezen hun baan en ze vluchten in de drank. Raymond Carvers (1938-1988) stijl en thema’s doen sterk denken aan het werk van Charles Bukowski. Samen worden ze dan ook wel het ‘Dirty Realism Duo’ genoemd. Beiden schreven minimalistisch proza. De hoofdrollen gaven ze aan werkeloze alcoholverslaafden of personages die door het leven zijn verslagen. Of het überhaupt niet aankunnen. Later bleek dat de oorspronkelijke versie van Raymond Carvers verhalen wat minder minimalistisch was. Carvers overijverige redacteur Gordon Lish, tevens zijn vriend, was bij het redigeren van What We Talk About When We Talk About Love zijn boekje ver te buiten gegaan. Hij schrapte personages, gaf sommige verhalen een nieuw slot en kortte de teksten rigoureus in. Lange tijd was Lish’ ingrijpen niet meer dan een gerucht, totdat in diens archief het oorspronkelijke manuscript van Carver werd gevonden. In 2009 publiceerde Tess Gallagher, de weduwe van Carver, de beide versies van Carvers verhalen in één bundel, onder de titel Beginners. Superduif – Esther Gerritsen Esther Gerritsen (1972) schreef met haar vierde roman een on-Nederlands ‘coming of age’-verhaal, waarin de onzekere brugklasser Bonnie letterlijk worstelt met de werkelijkheid. ‘On-Nederlands’ omdat Bonnie leeft in een magische wereld waarin ze als rondvliegende superduif mensen redt van de dood. Personages in Nederlandse romans kunnen nooit vliegen, dus een overtuigende duif is een verademing. Dat Gerritsen geslaagd is in haar onderneming blijkt uit het feit dat Superduif genomineerd werd voor de Libris Literatuurprijs 2011. Een ander pluspunt: Superduif heeft een van de mooiste slotzinnen uit de Nederlandse literatuur.

 

De beste roman aller tijden, het meest gedurfde essay van de laatste jaren en een poëtische geheimtip. Vanaf heden zullen medewerkers van literair productiehuis Wintertuin maandelijks op ANS-Online laten weten wat je echt niet mag missen. De tips van deze maand komen van Dennis Gaens. Hij werkt als programmamaker en redacteur bij de Wintertuin. Daarnaast was hij in de jaargang 2009-2010 columnist voor ANS met De Nieuwe Stad. In een (wederom vrij kansloze) poging een nieuw publiek voor comics te interesseren besloot de Amerikaanse comic-gigant DC deze zomer 52 titels opnieuw te lanceren, dat wil zeggen van vooraf aan te beginnen met de series. En dat terwijl er genoeg lopende comics zijn die de moeite waard zijn, waaronder twee van DC’s imprint Vertigo. Al deze series zijn trouwens verkrijgbaar bij de beste stripwinkel ooit: Señor Hernandez. 1. DMZ - Brian Wood & Riccardo Burchielli Dit is met afstand mijn favoriete lopende comic. Brian Wood, de schrijver, is een van de beste en meest productieve schrijvers in de stripwereld. Het idee voor DMZ kwam toen hij door zijn thuisstad New York liep en een watertoren zag. Hij bedacht zich dat, mocht er een oorlog uitbreken, die watertoren zijn sniper’s nest zou worden. En dat is wat er in DMZ gebeurt: er ontstaat een burgeroorlog in de VS en de twee partijen stoten op elkaar in Manhattan. Dat stadsdeel wordt de Demilitarized Zone en daarmee afgesloten van de buitenwereld. Fotostagiair Matty Roth wordt er naartoe gestuurd en komt er (na een aanslag op het persteam) vast te zitten. Hij besluit te blijven en verslag te doen van het leven in de DMZ. Hoewel de halve stad in deze serie verwoest is, leest het – behalve als een kritische utopie – als een liefdesbrief aan New York en haar inwoners. En Brian Wood is maar wat verliefd op zijn stad. 2. Sweet Tooth - Jeff Lemire Van New York naar Nebraska – ruraler dan het werk van Jeff LeMire worden comics niet. De Canadese schrijver schreef eerder het schitterende Essex County en The Nobody, een eigentijdse versie van H.G. Wells’ The Invisible Man. Nu heeft hij dan zijn eigen serie gekregen bij Vertigo. De officiële beschrijving van Sweet Tooth is: Mad Max meets Bambi en daar zit wel wat in. Het verhaal speelt zich af in een post-apocalyptische wereld waarin hybride kinderen met dierlijke kenmerken worden geboren. Zo heeft hoofdpersonage Gus een gewei. De gewone mensen sterven ondertussen aan een ziekte die zijn intrede deed vanaf dat de hybride kinderen werden geboren. Gus groeit in afzondering met zijn vader op, maar als die komt te overlijden moet hij op de vlucht slaan. Het is een brute, bij vlagen hartverscheurende serie over een groep kinderen in een vijandige wereld. Zo hebben we ons allemaal natuurlijk wel eens gevoeld. 3. Criminal - Ed Brubaker en Sean Phillips Terug naar de stad dan, om preciezer te zijn: de verkeerde kroegen en ongure steegjes. Criminal van Ed Brubaker en Sean Phillips is een serie in de traditie van de crime noir. Nadat de serie aanvankelijk al in 2006 gestopt werd, bliezen de makers er in 2008 alweer nieuw leven in. Criminal deelt de charme van films als Pulp Fiction, Reservoir Dogs, etc. Het gaat over de sympathieke bad guys en danst daarbij altijd vervaarlijk langs de rand van het cliché, maar stapt daar gelukkig nooit overheen. De twee makers staan bekend als de meesters van het genre waarin ze werken en je zou willen dat Brubaker ook eens ging schrijven voor series als NCIS, CSI en wat er nog meer aan halfslachtige police procedurals rondwaart. Elke trade paperback van de serie is een afgerond verhaal, dus je kunt instappen waar je wilt. Prima voor de donkere kerstweken, lijkt me zo.

 

Uit de allesomvangende brei van literaire werken een exemplaar kiezen voor in je boekenkast, is geen kattenpis. Daarom plaatsen ANS en het literair tijdschrift Op Ruwe Planken dit jaar maandelijks aanraders voor leesvoer online. Laurens van de Linde (21), bijt de spits af met een drietal inspirerende boeken. Hij is student Nederlands en hoofdredacteur van Op Ruwe Planken. Schaaknovelle – Stefan Zweig Als er iets is waarvan ik graag zeg dat ik het kan, dan is het schaken. In de hoek van mijn kamer staat zo'n stoffig bord, met houten stukjes en Tric Trac aan de binnenkant. Punt is: ik kan eigenlijk niet schaken. De hoofdpersoon van Schaaknovelle, Dokter B., gelukkig ook niet. In gevangenschap van de nazi's leerde hij via een schaakboekje álle grote partijen uit zijn hoofd, en splitste zijn geest op in twee kleuren (rara welke) om tegen zichzelf te kunnen spelen. Dit alles om maar niet zijn verstand te verliezen (spoiler alert: hij verloor misschien een beetje zijn verstand).Tja. Fantastische, duistere novelle die precies genoeg weet te vertellen. Een heel andere kijk op oorlogsliteratuur. Bint – Ferdinand Bordewijk Ah, als we het over duistere boeken hebben. Bint is hoofd van een school die alleen in de naamgeving nog geen tuchtschool is. Op de school wordt met ijzeren vuist geregeerd, op het sadistische af. Omdat er geen toelatingen meer zijn – ouders die klaagden, de zeurpieten – is er alleen een vierde en vijfde klas over. Een van de klassen is door Bint zelf samengesteld, die alle 'monsters' in één klas wil: de Hel. Als het schoolhoofd terloops voorspelt dat één van zijn leerlingen zelfmoord zal plegen en besluit er niets aan te doen, snap je het gebrek aan aanmeldingen. Fascinerend vind ik de bedoeling van de schrijver: was het nou juist een pleidooi tegen het fascisme of een lofzang? On the road – Jack Kerouac Toen ik een jaar of zeventien was (alleen oude mannen beginnen een verhaal op deze manier), luisterde ik enorm veel naar The Doors. Ik zal niet zeggen dat ik ongevoelig was voor invloeden: toen ik las dat Jim dit boek fantastisch vond, wilde ik het hebben. Een transactie via bol.com verder lag het pakje voor mijn deur, en het was uit voor ik er erg in had. Het verhaal van een jonge schrijver die door het Amerika van de jaren 50 – jazzmuziek en veel drugs – reist, met een vriend die mateloos veel interessanter is dan hijzelf. Als er één verhaal is waarvan je voeten gaan jeuken, je koffer roept en het weer altijd mooi schijnt, is dit het. Goed, ik ga mijn koffer inpakken.

 

Biografie Loes van Beuningen neemt details uit de werkelijkheid, dikt ze aan, vormt ze om, kleurt ze in en schrijft ze neer als fictie op haar blog. Haar teksten zijn onder andere gepubliceerd in Op Ruwe Planken, Paper TAPE en Strapuzy en te horen geweest in TAPE, Boekhandel Ongerijmd en Café Vrijdag te Arnhem.

Maandagmiddag, diepe gedachten Ik zit in een overvolle trein, de stoel naast mij blijft leeg. Vroeger had ik dit stoer gevonden, lekker punk en zo. Tegenwoordig ga ik piekeren. Puberteit, kom terug!

 

Cultuur op de Campus start in samenwerking met Bibliotheek Gelderland Zuid een nieuw, vermakelijk initiatief op de zondagmiddag. Onder de naam ZUIVERE KOFFIE kan de Nijmeegse student een bezoek aan de bibliotheek combineren met een middag bomvol literatuur, muziek, eten en - misschien het belangrijkste voor de brakke student - koffie. Volgens de initiatiefnemers liggen muziek en literatuur veel dichter bij elkaar dan vaak wordt gedacht, reden te meer om een programma samen te stellen waarin beide disciplines hand in hand gaan. Op 1 maart, wanneer de aftrap van het project plaatsvindt, zullen Dave von Raven en Arjan Spies, respectievelijk zanger en gitarist van Nederlandse beatgroep The Kik, zowel hun muzikale klanken als literaire voorkeuren delen met het publiek. Coffeelovers, gevestigd in Bibliotheek De Mariënburg in het centrum, verzorgt tijdens de optredens een lunch of - voor de feestende weekendganger - stevig anti-katerontbijt bij de koffie. Studenten betalen slechts 7,50 euro voor een bezoekje (van 12.00 tot 13.00 uur) inclusief lunch. De prijs voor bibliotheekleden bedraagt 10 euro, overige bezoekers betalen 12,50 euro.

 

Biografie Nasja Covers is schrijver, docent en bij tijd en wijlen tekenaar of liedjesmaker. Ze schreef verschillende theaterstukken, waarvan een overzicht te vinden is op haar website. Nasja’s bijdrage bestaat uit twee monologen die geschrapt zijn uit Keet; een voorstelling over de mannen Jarno-Jef en Dirk, die terugkeren naar hun oude zuipkeet uit de jaren negentig. Keet is aankomende zomer te zien tijdens de Parade Amsterdam en Den Haag en in Theater aan het Spui. Tekst: Nasja Covers Met: Martin Willem van Duijn en Jilles Flinterman.

KEET

MARIEKE Sinas. Cola. Karvan Cevitam in een kan. Bloemkoolroosjes en wortels in een slabak. Nibb-its als een ketting om dropveters. En wij aten ze eraf. Wij aten de nibb-its er zo snel mogelijk af en hielden de dropveter verborgen in de borstzak van onze Cars-tuinbroek. Een van de hengsels los zodat de tuinbroek een deel van de bijna-borst vrijliet. Per ongeluk natuurlijk. Nonchalant. Spice up your life. Je wist maar nooit. Twee mensen, één dropveter. Het leven zou nooit meer hetzelfde zijn. If you got the feeling dance to the ceiling. I will get it down tonight. Ik kende de pasjes goed. Ik oefende thuis in mijn onderbroek voor de spiegel. Mijn heupen deden niks, ik wist niet hoe. Ik had ze niet. Met mijn knieën kon ik doen alsof. Maar de hark in mij kreeg ik niet weggedanst. Claudia voorop. Claudia stond altijd vooraan. Omdat je beter kan dansen met borsten. Dan beweegt er iets mee. Haar plateauzolen haalden haar niet uit evenwicht. Dacht ik. Ik mocht ze niet, ik mocht niet scheefgroeien van mijn moeder. Quit playing games with my heart. Ik stond bij de stokjes. Ik kon met mijn voortanden, als een konijntje een wortel, het stokje in één snelle beweging naar binnen knagen. Niemand zag hoe snel ik dat kon. Mijn onderbroek jeukte. Ik stak mijn hand in mijn tuinbroek en trok tussen mijn billen vandaan. Claudia had haar ogen dicht en Stijn keek gewoon. Gewoon, zoals jongens gewoon kunnen kijken, met twee borsten in hun nek. Stijn had zijn hand op de bil van Claudia en ik was misselijk. Claudia zat met haar neus tegen zijn haar, dat glom en hard was van de gel. Stijn had spikes, Claudia blauwe oogschaduw. Zij wel. Ik mocht geen blauw: make-up moest lijken alsof je het niet op had. De lessen van mijn moeder kwamen steevast jaren te vroeg. Ik hield mijn adem in om borsten te maken. Ik moest met Dirk. DIRK Wij hingen om de tafel. We lieten cd’s met naamstickers door onze handen gaan. We speelden discjockey. Mixten nummers door elkaar met de volumeknop. Ze droegen Nike Air Max. Ik had geen Nike Air Max. Ik had geen Cavello-broek. Stijn wel. Stijn had een bordeauxrode Aussie. Stijn had een cd-wisselaar. Stijn had een grote broer en een stroboscoop. Stijn had met een schaar de air van zijn Nikes doorgeknipt. Quit playing games with my heart. En ik moest met Marieke, want die was aan de beurt. Marieke rook naar jus. Ik had mijn handen op haar ribben. Ze droeg een coltrui onder haar tuinbroek en ik voelde bijna niets. Bij de tafel stond Claudia. Ze trok Stijn naar zich toe. Claudia had een kuif en blauw op haar ogen. Ze had hoge zolen en was bijna een kop groter dan Stijn. Ze stak zo boven zijn spikes uit. Claudia had al beste borsten, als eerste. De hand op de bil van Claudia. Stijn had zijn hand op de bil van Claudia. Alsof hij bij het fietsenhok weer met zijn ene hand zijn winnende hockeygoal uitbeeldde terwijl hij met zijn andere hand op het zadel van zijn gloednieuwe BMX leunde. Zo leunde zijn hand op de bil van Claudia. Alsof hij met zijn ene hand de harde gel in zijn spikes bevoelde terwijl hij met zijn voet bladzijde voor bladzijde uit mijn boek schraapte. Stuk voor stuk scheurden zijn rubberen nike-airmax-zolen mijn pagina’s uit de kaft. Hij leunde rustig, grinnikend met zijn andere hand op het zadel van mijn fiets. Zo leunde hij op de bil van Claudia. Marieke voelde met haar hand in de borstzak van haar tuinbroek. Er hing een hengsel los – kapotte sluiting denk ik. En ze kon er maar moeilijk bij. Ze haalde een dropveter tevoorschijn. Maar ja, drop en jus, ik moest haar niet, ik deed haar niet.

 

Voor het vinden van nieuw leesvoer kun je natuurlijk blind afgaan op de keuze van een Selexyzmedewerker. Tussen de boeken die in winkels als De Slegte worden ‘gedumpt’ zit echter ook veel moois. Ramsjrecensent en literatuurwetenschapper Jozien Wijkhuijs kiest willekeurig een betaalbaar boek en recenseert het. Deze maand: Een overgevoelige natuur van Max Pam en Jan Bosdriesz Een overgevoelige natuur van Max Pam en Jan Bosdriesz Uitgeverij Rubinstein b.v., 2006 8.99 euro Deze maand speel ik vals. Ik recenseer geen roman, maar een boek met dvd rond het leven van Willem Frederik Hermans. Zelfs ik als stoffige literatuurwetenschapper moet toegeven dat multimedialiteit de toekomst heeft en toen ik het boekje Een overgevoelige natuur in mijn handen had, besloot ik dat de grenzen van deze rubriek wat zou oprekken en me onder zou dompelen in het leven van één van de Grote Drie van de Nederlandse literatuur. Wie kan immers een auteur weerstaan die dingen zegt als: ‘Het is geen pesten als ik mensen vertel dat ze de absurdste leugens opschrijven in een gebrekkige stijl. Dergelijke mensen worden door mij zo nu en dan op hun tekortkomingen gewezen. Dat is geen pesten.’ Stokslagen ´Hermans was een outsider´, zegt Piet Calis, literatuurhistoricus, in het boekje en de documentaire. Een geweldige romanschrijver en een groot polemist, voegt schrijver Cees Nooteboom daaraan toe. Een enorme selectie aan grote namen uit de literatuur komt aan het woord om zijn (want het zijn bijna uitsluitend mannen) kijk op de schrijver van Nooit meer slapen toe te lichten. In het boekje zijn ze allemaal opgenomen, met daarbij gevleugelde uitspraken als: ‘Het was iemand die de mensen met stokslagen trachtte tot verstandig gedrag te dwingen.’ Een gevaarlijke polemist De film die er bij zit bestaat twee drie delen: het wereldbeeld en de polemist. Zoals valt te verwachten, is het tweede deel het meest vermakelijk en toegankelijk. Hier blijkt dat Hermans als kind al een lijst bijhield van kinderen die domme vragen stelden. Hij was nietsontziend en had hier geen pretenties over. Door documentairemaker Max Pam wordt hij beschreven als de meest gevaarlijke polemist van zijn tijd. Voor echte liefhebbers Een overgevoelige natuur zoekt naar de wortelen van Hermans in Noorwegen en Zuid-Afrika, landen waar de auteur zelf een relatie mee had. Dit doet het op een fascinerende manier. Voor mensen die op zoek zijn naar een toegankelijke beschrijving van het leven van Hermans is het te fragmentarisch en breed uitgemeten, maar voor de echte liefhebbers maakt dat aspect het juist interessant. Alle kanten van Hermans’ leven worden belicht. En het moment dat Neerlandicus Raymond Benders een plastic tas laat zien met een boek uit de verzameling van Hermans en met ‘lucht die nog naar zijn studiekamer ruikt’, zal zelfs zelfs mensen die niets met het onderwerp hebben kunnen vermaken.