ANS

Eerder berichtten we al over de commotie rond de grote aantallen Duitse studenten die Nederlandse en Oostenrijkse universiteiten bevolken. In antwoord op Kamervragen stelde staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra vast dat er sprake was van 'onbalans'. In vervolg daarop legde hij als oudjaarsgeschenk een rekening van €90 miljoen in Berlijn, als compensatie voor de Duitse studenten in Nederland. Helge Braun (CDU), Zijlstra's tegenpool bij onze oosterburen, liet deze week in een interview met Euractiv weten het hier niet mee eens te zijn: 'Nederland mag blij zijn. Blijkbaar kun je in dat land buitengewoon goed studeren'. Braun is bovendien erg verbaasd over de actie van Zijlstra, die in het Europees overleg nog nooit een discussie over dit probleem aanzwengelde. 'Enkele landen hebben specifiek met betrekking tot de studie Geneeskunde een duidelijke toename van Duitse studenten geregistreerd en dit probleem in de Onderwijsministerraad aangekaart. Geen van deze landen heeft een officieel verzoek tot compensatie ingediend, ook Nederland niet.' Duitslandkenner en oud-Inspecteur Generaal van OCW Ferdinand Mertens die eerder kritisch keek naar de studentenmigratie uit het oosten stelt nu in een artikel van Der Spiegel dat we 'een ander land geen rekening kunnen sturen'. Hij pleit nu voor kostendekkende collegegelden voor buitenlandse studenten, zoals nu in de vergelijkbare zaak tussen Oostenrijk en Duitsland voorgesteld is. Scienceguide vraagt zich af of Zijlstra zijn hand niet overspeeld heeft: 'Minister Pascal Smet van Vlaanderen kon zich wel eens laten inspireren door het beleid van Zijlstra.' Wellicht brengt het nieuwe jaar een vergelijkbare rekening gericht aan Zijlstra voor alle Nederlandse studenten die naar Vlaanderen trekken vanwege de lage collegegelden daar en de langstudeerboete hier.

 

Ambitieuze studenten die twee studies tegelijkertijd volgen worden straks extra hard gepakt door de langstudeerdersboete. De boete zal toegekend worden op basis van de nominale duur van de kortste studie. Als je een twee- of drie jaar durende master tegelijk met een eenjarige master volgt, krijg je de boete op je bord als je langer dan een jaar uitloopt voor de eenjarige master. Twee jaar na het begin van je eenjarige master moet je de langstudeerdersboete gaan betalen, ook als je nog bezig bent met je andere masteropleiding. Pas als de kortste studie afgerond is gaat de nominale duur van de langere studie tellen als criterium om de langstudeerdersboete toe te kennen. Bij een twee jaar durende master heb je het recht om een jaar uit te lopen, maar als je dit combineert met een eenjarige master, die je verspreidt over de drie jaar krijg je in het derde jaar te maken met de boete. USR-lid Tijke Eijkemans van Siam ontdekte dit in de regelgeving van de RU en kaartte het aan bij het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Het ISO bevestigt na navraag bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap dat dit gevolg van de langstudeerdersboete landelijk geldt. 'Studenten moeten alles op de eenjarige master gooien en de langer durende master er bij doen. Dat is vreemd omdat de student als twee verschillende personen wordt behandeld,' aldus Eijkemans.

 

Stiekem hopen we natuurlijk allemaal dat staatsecretaris Halbe Zijlstra 's nachts vol schuldgevoelens uren wakker ligt, peinzend over zijn maatregelenboekje. De goedkeurende macht stelde vorig jaar juli dat door de invoering van de langstudeerdersboete deeltijdstudenten disproportioneel harder worden getroffen dan voltijdstudenten. Het werd de staatssecretaris opgedragen voor 1 september 2012 met een regeling te komen die dit voorkomt. In een brief die afgelopen week door de commissie van Onderwijs naar de bewindsman is gestuurd werd hem verzocht haast te maken. De Senaat vindt het inmiddels tijd dat Zijlstra op gaat schieten. De bewindsman heeft nog een halfjaar de tijd, maar de Eerste Kamer laat de baby niet alleen in zijn box rondlopen. "Ik wil zo langzamerhand wel eens weten wat de staatssecretaris gaat doen", aldus Eerste Kamerlid voor GroenLinks Ruard Ganzevoort. "Onder studenten is grote onrust ontstaan. Men wil weten waar ze aan toe zijn." De staatsecretaris zal in maart op de proppen komen met de conclusies van onderzoek naar deeltijdstudies. Of hij hiermee heeft voldaan aan de eis van de Eerste Kamer is niet duidelijk. Afgelopen december gaf Zijlstra aan dat hij niet vindt dat deeltijdstudenten onevenredig worden getroffen.

 

Ons aller Halbe neemt het er maar van. De staatssecretaris declareerde tot nu toe ruim tien langstudeerdersboetes aan onkosten bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap. In totaal leverde Zijlstra 32.197,29 euro aan bonnetjes in en wat blijkt: ook Halbe zwicht voor de grote gele M langs de snelweg. Bij Zijlstra's facturen, die waren opgevraagd door RTL Nieuws, zitten meerdere bonnetjes van McDonalds waaruit blijkt dat Halbes dienstauto meermalen de McDrive aandeed. Of hij liefhebber is van de Big Mac, Quarter Pounder of de 'oerhollandse' McKroket, weten we niet, want de bestellingen op de bonnetjes zijn keurig getipp-ext en niet te zien. De voorliefde voor de Amerikaanse fastfoodketen was overigens niet het enige opvallende aan Zijlstra's declaraties. Voor de herinrichting van zijn werkkamer schafte de staatssecretaris een TV-trolley aan. Dat kostte 835 euro, ruim drie maanden stufi. Helaas voldeed deze hoogst nodige TV-trolley niet aan de kleurwensen van Halbe. Safierblauw is namelijk geen blauw. Grijsblauw wel en de TV-trolley moest dan ook worden overgespoten in deze kleur. Kosten: 458 euro, maar dan heb je wel een prachtige, grijsblauwe TV-trolley met onderblad én bijbehorende zachte zwenkwieltjes. Elke goede bestuurder onderhoudt zijn netwerk natuurlijk met dito contacten. Visitekaartjes zijn daarom een must, dat begrijpen wij maar al te best. Dat dit de belastingbetaler tot nu toe ruim driekwart jaar aan collegegeld (1200 euro) moet kosten, snappen wij echter niet. Daarom een tip aan de staatssecretaris: hier kun je ze gratis laten maken, ook nog met eigen ontwerp en dat is altijd mooi voor een staatssecretaris die kunst in zijn portefeuille heeft. Verder zien we ook dat Halbe qua elektronica wel met zijn tijd meegaat. Zo werd er een hippe 64 GB iPad gedeclareerd voor een slordige 800 euro. Tot slot nog een vriendelijk verzoek aan de staatssecretaris, want wie 4135 euro aan mediatraining krijgt, kan toch wel op tegen een paar studentinterviewers? Ga daarom eindelijk eens in op een van de acht interviewverzoeken die dit jaar al naar u zijn verzonden, dan zullen wij verder zwijgen over uw fascinatie voor de grote gele M. Benieuwd naar de rest van Halbes declaraties? Hier staan ze allemaal op een rijtje.

 

Het was even verwarrend, maar nu blijkt toch dat Halbe zijn inkorting van het studentenreisrecht, onderdeel van het wetsvoorstel 'Studeren is investeren', moet uitstellen. Dit werd zojuist duidelijk in het debat over het gewraakte wetsvoorstel. Het bleek dat maatregelen omtrent de OV-chipkaart niet per collegejaar kunnen worden ingevoerd, maar slechts per kalenderjaar. Langstudeerders hoeven dus nog niet vanaf komende september te betalen voor hun treinreis. Pas vanaf 1 januari 2013 gaat de maatregel in. Daarnaast nam de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap afstand van het principe van collegegeldvrij besturen. Zijlstra noemde het vreemd dat studenten zich zouden kunnen uitschrijven bij een instelling en toch gebruik zouden kunnen maken van de voorzieningen voor studenten. Verder viel een uitspraak van CDA'er Sander de Rouwe op. De woordvoerder voor het Hoger Onderwijs van de Christendemocraten zei zich altijd verzet te hebben tegen de afschaffing van de studiefinanciering in de masterfase, zoals die was bekokstoofd door de gedoogcoalitie van CDA, VVD en PVV. Het Kamerlid zal zich sterk maken om behoud van de basisbeurs voor masterstudenten onderdeel te maken van het verkiezingsprogramma van het CDA.

 

Roelof de Wijckerslooth, voorzitter van het College van Bestuur (CvB), uitte vandaag in de Universitaire Gezamenlijke Vergadering (UGV) zijn tevredenheid over het hoofdlijnenakkoord dat de VSNU en staatssecretaris Zijlstra vorige week sloten. Volgens de collegevoorzitter is de agenda van de RU en die van andere Nederlandse universiteiten duidelijk zichtbaar in het akkoord. Het verhogen van het aantal contacturen in de bachelorfase was de RU sowieso al van plan. Met de nieuwe afspraken ziet hij een einde aan twee jaar stagnatie rond de Nederlandse universiteiten. Zijlstra krijgt een pluim van De Wijckerslooth, omdat hij voor elkaar heeft gekregen dat veel van het geld dat bij de universiteiten wordt weggehaald, terugstroomt richting onderwijs en onderzoek. 'Dat maakt hem nog geen vriend van studenten of universiteiten, maar ere wie ere toekomt.' Buiten het hoofdlijnenakkoord was er ook aandacht voor de stemverhouding in de Facultaire Gezamenlijke Vergadering (FGV). Wanneer het komt tot een hoofdelijke stemming voor de vertegenwoordigers van studenten en personeel is de verhouding 40-60, ten faveure van de laatste. De Universitaire Studentenraad (USR) probeert daar al jaren verandering in te brengen en sinds mei vorig jaar zitten de Ondernemingsraad en de USR min of meer op dezelfde lijn. Volgens de USR leeft bij studentleden van de FGV het gevoel dat zij door de scheve verhouding niet op een gelijkwaardige, evenwichtige wijze een discussie aan kunnen gaan in de vergadering. Het CvB wil echter niets weten van een 50-50 verdeling. Rector magnificus Bas Kortmann gelooft zelfs niet dat er een probleem is. De rector stelt dat de inspraak op facultair niveau goed werkt en de stemverhouding niet zo van belang is om serieus te worden genomen. 'Hoogwaardig en kwalitatief onderwijs' wordt in zijn ogen beter gewaarborgd wanneer het personeel meer inspraak heeft in de FGV's. De USR zou volgens hem een probleem zoeken dat er niet is.

 

Het was al langer bekend dat deeltijdstudenten ook kunnen rekenen op een boete wanneer ze niet binnen dezelfde tijd als reguliere studenten hun studie afronden. Vanmorgen meldde de Volkskrant dat ook bijscholende leraren een boete kunnen verwachten als ze niet nominaal studeren. Onze Halbe meet echter met opvallende maten. Omdat de deeltijdstudenten naast hun werk in de avonduren moeten studeren, wordt de opleiding uitgesmeerd over drie jaar in plaats van de anderhalfjaar die er voor staan. Halbe gaat bij het uitdelen van de boete echter gewoon uit van de anderhalfjaar die voor de voltijdopleiding staan. Dit rondt hij vervolgens af naar twee. Hij telt het eigenlijk officiële derde studiejaar als uitloopjaar. Wanneer de deeltijdstudenten dan uitlopen in het vierde jaar, kunnen ze gelijk een boete verwachten. Waar voltijdstudenten dus een jaar uitloop krijgen, zijn deze studenten gelijk de sigaar. Een groep deeltijdstudenten aan de lerarenopleiding van de Hogeschool Utrecht komt nu samen met vakbonden in actie. Op die manier hopen ze Halbe van gedachten te veranderen.

 

De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) is een petitie gestart tegen de op handen zijnde bezuinigingsmaatregelen op het hoger onderwijs. Wie zich niet kan vereenzelvigen met de plannen van Halbe heeft hier de mogelijkheid zich op de namenlijst te zetten. De handtekeningenactie, onderdeel van een voorlichtingsactie van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) en de LSVb, kan dienen als extra wapen van de oppositiepartijen in de Tweede Kamer. 'Met de petitie kunnen we studenten voorlichten en hebben ze meteen de kans zich tegen de maatregelen uit te spreken. We hopen op ten minste duizend namen', aldus LSVb-voorzitter Pascal ten Have. Dat aantal is reëel: de teller is inmiddels de zeshonderd gepasseerd, de enkelingen die zichzelf meerdere malen op de lijst hebben gezet meegerekend. Een tegenvaller voor de vakbond is dat het ISO de petitie vooralsnog niet wil ondertekenen. De organisatie kan zich niet vinden in het standpunt van de LSVb omtrent de financiering in de masterfase. Voorzitter Sebastiaan Hameleers: 'Op 9 december hebben we een algemene vergadering en nemen we stelling in.' De studentenvakbonden zullen de komende maand vaker van zich laten horen. Rond Sinterklaas start AKKU met een grootschalige voorlichtingsactie op de RU.

 

Nederland zal subsidie blijven verstrekken om de kosten van de grensoverstekende EU-studenten te dekken. Volgens bestaande Europese regels betaalt het gastland de opleiding van een buitenlandse student uit een ander EU-land. Staatssecretaris Zijlstra wil best met zijn Europese collega' s in overleg over de kosten van de buitenlandse student, maar hij denkt niet dat de kosten voor Nederland zullen veranderen. De opgelaaide discussie in Oostenrijk over de bekostiging van een enorme toestroom van Duitse studenten, trok de nodige aandacht van de Tweede Kamer. In een antwoord op Kamervragen stelt Zijlstra dat er zeker sprake is van een 'onbalans', 'waarbij er meer studenten uit andere Europese landen naar Nederland komen dan omgekeerd'. De staatssecretaris wil het probleem best bespreekbaar maken, maar hij verwacht dat het een kwestie van tijd is voordat de onbalans verdwijnt.

 

Ons aller Halbe voelt er niets voor om een aparte regeling voor topsporters omtrent de langstudeerboete te verzinnen. Dat zegt hij in antwoord op een oproep van een aantal onderwijsbestuurders onder leiding van Jet Bussemakers, oud-staatssecretaris en huidig collegevoorzitter van de Hogeschool van Amsterdam. In de Volkskrant van vandaag pleiten zij voor een uitzonderingspositie voor topsportende studenten. De groep is bang dat de Nederlandse topsporter leidt onder het beleid van Zijlstra. Bovendien is het volgens de bestuurders niet eerlijk, want collegegeldvrij besturen is wel mogelijk. 'Wij zijn bang dat de medaillewinnaars van Londen straks de ene dag door de premier en de Koningin worden gehuldigd en de andere dag een brief ontvangen van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap (OCW) met de oproep om te betalen, omdat ze langstudeerder zijn.' Vanmiddag liet die staatssecretaris van OCW tegenover de NOS weten niets te voelen voor een uitzondering van topsporters. 'Wij hebben universiteiten en hogescholen via het zogenaamde profileringsfonds de mogelijkheid gegeven om topsporters te compenseren voor een eventuele langstudeermaatregel en ik zou zeggen: maak er gebruik van.' Bovendien vindt Halbe dat er teveel papierwerk komt kijken bij een uitzondering voor topsporters. 'Als ik op die langstudeermaatregel voor allerlei groepen uitzonderingen ga maken, dan moet ik daar weer een uitvoeringsorganisatie voor gaan maken en dan heb ik allemaal ambtenaren nodig om dat te gaan doen.'

 

Onze oren klapperden toen we het hoorden. Diverse media meldden het met hoofdletters: Halbe die het afschieten van de langstudeerboete onbehoorlijk richting de studenten noemt. Het ligt iets genuanceerder: onze staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap noemde aan tafel bij Knevel en Van den Brink het gedrag van de andere partijen, die hem oproepen de wet te staken, onbehoorlijk, niet de regel zelf. Toch is dit een vreemd argument om geen actie te ondernemen. Vind maar eens een student die het GroenLinks kwalijk neemt dat de partij bij het Kunduzoverleg de boete moest toestaan, maar hier nu op terugkomt. Wat er precies gaat gebeuren is nog altijd onduidelijk. De partij van Jolande Sap heeft aangekondigd een motie van wantrouwen in te dienen tegen Halbe als hij niet de boete onschadelijk maakt. Dit was weer tegen het zere been van Zijlstra, die aangeeft enkel de besluiten van Kunduz te volgen. Makkelijk hoor, je achter de wet verschuilen. Vooral als er in de Kamer geen enkele steun meer is voor de wet in kwestie, behalve van de Christenunie. Daarnaast blijft Halbe maar schermen met de 400 miljoen aan kosten die gedekt moeten worden. Dit begrotingstekort bedraagt echter slechts 180 miljoen: De rest is al gekort op universiteiten. Ook dit gat is slechts schijn, zo beargumenteren onze collega's van ScienceGuide. Wanneer na de verkiezingen een einde komt aan de basisbeurs (wat erg waarschijnlijk is) is het tekort al per 1 januari 2013 gevuld en gaat het slechts om een incidenteel tekort. Dit kan weer opgevangen worden door bijvoorbeeld de prijscompensaties van het hoger onderwijs te verplaatsen van 31 december naar 2 januari, dus van dit jaar naar volgend jaar. Klaar is Kees. Kortom: Halbe maakt gebruik van holle argumenten. Het is de vraag waarom de staatssecretaris niet eerlijk ervoor uitkomt dat hij de boete wel kan, maar helemaal niet wil intrekken. Dat zou tenminste behoorlijk zijn tegenover studenten.

 

Het plan voor deeltijders blijft en Halbe heeft wel zin in nog een termijn als staatssecretaris. Dat liet hij weten tijdens het hbo-discours, onder leiding van voormalig burgemeester van Nijmegen en huidig voorzitter van de hbo-raad Thom de Graaf. Zijlstra, die als nummer zeven op de kieslijst van de VVD staat geposteerd, gaf toe trots te zijn op de prestatieafspraken die hij met universiteiten en hogescholen maakte en dat het plan voor deeltijders niet wordt teruggedraaid. Deeltijdstudies worden privaat, maar niet duurder volgens de staatssecretaris. Volgens hem zijn onderwijsinstellingen prima in staat om een redelijke prijs vast te stellen voor de deeltijdstudies. De kans is groter dat de langstudeerboete wordt teruggedraaid, Zijlstra gaf toe dat 'alles kan in de politiek'. Zelf heeft hij er in ieder geval nog zin in. Op de vraag of hij wilde blijven merkte hij op: 'ik zeg geen nee, moet ik eerlijk zeggen.' Nou Halbe, wij hopen dat je blijft hoor. Niet vanwege je desastreuze beleid, maar vanwege het feit dat we het photoshoppen van plaatjes met jou voor een brandend Erasmusgebouw nog lang niet zat zijn.

 

Vandaag stuurden het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), de Landelijke Studentenvakbond en de Landelijke Kamer van Verenigingen een dagvaarding aan de staat. De rechtszaak is gericht op het blokkeren van de langstudeerdersmaatregel. Voorzitter van het ISO, Sebastiaan Hameleers, vindt dat er sprake is van een ordinaire boete. Collegegeld is namelijk aftrekbaar van de belasting, de gevreesde €3000,- zal dat niet zijn. 'Bovendien wordt dit bedrag geïndexeerd, ieder jaar zal het nog duurder worden.' Jesse Klaver, Kamerlid voor GroenLinks, sluit zich aan bij hun standpunt en noemt het zelfs een 'boete voor ambitie'. 'Het zorgt ervoor dat studenten niet alles uit hun studie halen. Bij deeltijdstudenten zie je nu zelfs al dat het aantal inschrijvingen daalt. Dat gaat onvermijdelijk ook gebeuren bij voltijdstudenten.' Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zegt de procedure niet te vrezen. Eerder is de wet, ondanks enig protest, al door de Twee Kamer geloodst, een woordvoerder gaf aan geen nieuwe argumenten in de dagvaarding te hebben gelezen waardoor terugtrekking onwaarschijnlijk is.

 

Het is zover. Halbe Zijlstra stuurde vandaag het wetsvoorstel 'Studeren is Investeren' naar de Tweede Kamer. Als het voorstel door het parlement wordt goedgekeurd betekent dit per 1 september 2012 het einde van de basisbeurs in de masterfase. De studiefinanciering wordt vervangen door een sociaal leenstelsel, wat volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) een lastenverzwaring van minimaal 3200 euro betekent voor studenten die een eenjarige master doen. Ook het recht op een ov-kaart wordt met twee jaar ingekort. Studenten die meer dan een jaar vertraging oplopen, kunnen zelf voor hun reiskosten opdraaien. Wat betreft de aanvullende beurs worden de regels aangescherpt. Als je onvindbare of weigerachtige ouders hebt, kun je extra financiële steun voortaan vergeten. Het ISO zegt dat 17.500 studenten de aanvullende beurs zullen verliezen. De LSVb spreekt van de 'grootste korting op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs sinds de invoering van de studiefinanciering'. Volgens Pascal ten Have, voorzitter van de vakbond, worden grote groepen studenten buitengesloten door 'deze keiharde bezuiniging'. Vooral de inperking van het ov-recht en de aanscherping van de regels voor de aanvullende beurs zal ervoor zorgen dat juist de kwetsbaarste groep studenten wordt geraakt. Het wetsvoorstel bevat zoals verwacht wel een overgangsregeling voor studenten die voor 1 september 2011 begonnen zijn aan een meerjarige master. Zij zullen in het volgende collegejaar de basisbeurs behouden. Eind december bleek uit onderzoek van EenVandaag dat 45 procent van de studenten geen master gaat doen wanneer ze zelf voor de kosten op moeten draaien.

 

De informatievoorziening over de bezuinigingsmaatregelen op hoger onderwijs schiet flink tekort. Op 3 november startten de Landelijk Studentenvakbond (LSVb), het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) een gezamenlijke campagne om studenten op de hoogte te brengen van de ingrijpende gevolgen van de bezuinigingen. Ook in Nijmegen zal vanaf 5 december een twee weken durende actie plaatsvinden om het naderende onheil op te helderen. Studentenvakbond AKKU gaat twee weken lang studenten informeren door te flyeren, collegepraatjes te houden en ludieke acties te organiseren. Daarnaast houdt de vakbond korte mondelinge enquêtes over de hele campus om te peilen of studenten op de hoogte zijn. 'We weten dat studenten slecht op de hoogte zijn, maar zo kunnen we bepalen welke maatregelen meer uitleg behoeven,' aldus Jos Bakker, voorzitter van de belangenbehartiger. Verschillende studie- en studentenverenigingen krijgen een informatiepakket van de vakbond om hun leden te informeren. Ook hoopt Bakker dat Dienst Studentenzaken en de Universitaire Studentenraad met AKKU willen samenwerken tijdens de actieweken. In Amsterdam heeft ASVA studentenunie een week lang studenten geïnformeerd over de maatregelen. Uit die voorlichtingsweek bleek dat studenten nauwelijks bekend zijn met wat ze te wachten staat.

 

Halbes Duitse evenknie stuurde begin deze maand de rekening die de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Berlijn wil neerleggen al terug. Zijlstra vindt dat de studiekosten van Duitse studenten door die Heimat moeten worden betaald, maar CDU-staatssecretaris Helge Braun voelt daar niets voor. Nu zegt ook Sander de Rouwe, Tweede Kamerlid voor het CDA, dat het voorstel van de zotte is. 'Dit is een lachwekkend voorstel,' zei het Kamerlid in het Nieuwjaarsdebat van de Haagse Hogeschool. 'Ons land kan zich beter zorgen maken over het geringe aantal studenten dat vanuit hier buitenlandse studie ervaring opdoet. Europees gezien is het bovendien een weinig zinvol voorstel, dat alleen maar voor overbodig bureaucratisch gedoe zal leiden.' Als Zijlstra een rekening naar Berlijn stuurt, kan hij volgens De Rouwe tegelijkertijd een cheque bij onze zuiderburen afleveren. Ook vanuit de grootste oppositiepartij kan het voorstel van de staatssecretaris niet op steun rekenen. Tanja Jadnanansing, woordvoerder onderwijs voor de PvdA, ziet Zijlstra's 'Duitse rekening' niet zitten. Wel vraagt ze zich af of Duits-gerichte opleidingen en Duitstalig onderwijs een taak van door de Nederlandse overheid bekostigd onderwijs moet zijn.

 

Vanaf 1 januari 2012 zullen stufifraudeurs, die onterecht een uitwonende beurs ontvangen, strenger worden beboet. Vandaag stemde de Eerste Kamer in met het wetsvoorstel van Halbe Zijlstra. Het voorstel bestaat uit de nieuwe boetemaatregel in combinatie met een verhoogde pakkans voor de frauderende student. Begin oktober stemden alle partijen in de Tweede Kamer al in met het plan. Hoewel de Senaat eerder de maatregelen als te hard bestempelde, worden ze nu dus toch doorgevoerd. Wat betekent dit voor de oplichters onder ons? Naast het terugbetalen van de onterecht ontvangen studiefinanciering, moeten de valsspelers een boete betalen ter hoogte van de helft van dit bedrag. Wanneer zij voor de tweede keer worden betrapt, wordt deze boete verdubbeld en kan de student voorgoed fluiten naar zijn stufi. In het ergste geval zal DUO aangifte doen en heb je een strafblad. Een zero-tolerance beleid dus. Met deze afschrikwekkende regels probeert Zijlstra de verleiding om de overheid te belazeren te reduceren. De 40 à 55 miljoen die de overheid nu misloopt, hoopt hij zo terug te verdienen.

 

Gisteren stond de wereld op zijn kop. Staatssecretaris van Onderwijs Halbe Zijlstra (VVD) liet zowaar zijn hart spreken, of in ieder geval fluisteren. Naar aanleiding van Kamervragen door Tweede Kamerlid Anne-Wil Lucas (eveneens VVD), besloot de sadistische saneerder van het Hoger Onderwijs coulant te zijn voor aankomende eerstejaars. Mocht je er vers van het vwo achter komen dat je toch niet de juiste studie gekozen hebt, dan is het zaak om je vóór oktober uit te schrijven. In de nieuwe situatie wordt namelijk een 'weeffout' hersteld zodat dat studiejaar dan niet meer meetelt voor de langstudeerboete. Wel met de voorwaarde dat je je dat jaar niet meer inschrijft voor een andere studie. Wanneer je dus overstapt naar een andere studie, of in februari in een andere studie instroomt, begint de langstudeerklok alsnog te tikken. Lucas is 'verheugd over het snelle handelen van de staatssecretaris' en blij dat de 'onterechte en onredelijke' regelgeving is aangepast. Het is niet voor het eerst dat Zijlstra naar de Kamer werd geroepen om zijn onderwijsbeleid. Dat is niet zo verwonderlijk als je kijkt naar zijn staat van dienst, maar er wordt zelden iets bereikt. Laten we hopen dat dit het begin van het einde is voor de sloopwerkzaamheden.

 

In de nieuwe bezuinigingsronde van het kabinet, die Rutte gisteren in Buitenhof nog maar eens benadrukte, zal ook het hoger onderwijs niet worden gespaard. Als de premier bij hem aanklopt, wil Zijlstra wel nadenken over meer bezuinigingen. Dat zei hij gisteren tijdens de Volkskrant op zondag in het Amsterdamse debatcentrum De Rode Hoed. Toch wil Zijlstra het afschaffen van de volledige basisbeurs op dit moment nog niet onder de noemer van bezuinigingen scharen, maar hij sluit niet uit dat de studiefinanciering eraan moet geloven. 'We verwachten nu eenmaal een hogere bijdrage van de student. Ik kan als bewindsman mijn poot wel stijf houden, maar als mijn collega's dat ook doen, zijn we aan het einde van de ronde niet verder.' Ook was opvallend dat de staatssecretaris de doelstelling om de helft van de Nederlanders hoger opgeleid te krijgen liet varen. Meer hoger opgeleiden moet volgens Halbe geen doel op zich zijn, zeker niet als er druk komt op de kwaliteit van het hoger onderwijs.

 

Dat een studieschuld in het verdere leven consequenties kan hebben, mag geen verrassing zijn. Banken kijken goed naar de hoogte van de verschuldigde som geld en een hypotheek is voor sommigen dan ook nog een lange tijd na de studie niet haalbaar. Met de op handen zijnde plannen van ons aller Halbe Zijlstra wordt de situatie er niet beter op. De PvdA'ers Tanja Jadnanansing en Jacques Monasch maakten zich zorgen over de mogelijkheden van starters op de woningmarkt. Zij stelden er Kamervragen over aan staatssecretaris Zijlstra en hij beantwoordde die met zijn bekende niets-aan-de-hand-mentaliteit. Zijlstra vindt het 'verstandig' dat banken de maandelijkse lasten van de studieschuld meenemen in het verstrekken van een hypotheek. Voor bijvoorbeeld geneeskundestudenten, van wie de master drie jaar duurt, wordt het geleende bedrag echter zo hoog dat banken wel eens zouden kunnen weigeren hen een hypotheek te geven. Eerder al opperde het Nibud dat de schuld op de Bureau Krediet Registratie (BKR) zou moeten komen te staan. Op dit moment is het nog mogelijk om de schuld te verzwijgen, als het op de BKR komt te staan niet meer.