ANS

Het aantal buitenlandse studenten op Nederlandse universiteiten groeit gestaag. Sterker nog, dit aantal is groter dan de hoeveelheid hbo'ers die doorstroomt naar de universiteit. Dat beweert de Vereniging van Universiteiten (VSNU) in haar eerste, enigszins grof geschatte instroomcijfers. In 2011 steeg het aantal internationale studenten met 13 procent naar ongeveer 10.500. Volgens de VSNU begon 4800 aan een bachelor en 5600 aan een master. De overige honderd buitenlanders is naar alle waarschijnlijkheid begonnen met wiet roken of schaatsen, want daarover meldt het VSNU niets in haar persbericht. Desalniettemin is dit aantal volgens de universiteitenkoepel groter dan de instroom vanuit het hbo. Maar liefst 8 procent minder hbo'ers stapte over naar de universiteit ten opzichte van vorig collegejaar, waardoor dit aantal uitkomt op 10.400. De VSNU heeft geen idee waardoor dit komt. Verder laat de VSNU weten dat meer vwo'ers kozen voor een studie in de sectoren natuur en techniek. Het aantal studenten in de exacte sector steeg met 9 procent, voor de technische studies was dat 3 procent ten opzicht van 2010. In totaal koost 83 procent van de vwo'ers in 2011 voor een universitaire bachelor na het afronden van de middelbare school, een procent meer dan het totaal aantal inschrijvingen in 2010. Op de correcte en gedetailleerde cijfers per universiteit moeten we nog even wachten, daarover bericht de VSNU later.

 

Eerder berichtten we al over de commotie rond de grote aantallen Duitse studenten die Nederlandse en Oostenrijkse universiteiten bevolken. In antwoord op Kamervragen stelde staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra vast dat er sprake was van 'onbalans'. In vervolg daarop legde hij als oudjaarsgeschenk een rekening van €90 miljoen in Berlijn, als compensatie voor de Duitse studenten in Nederland. Helge Braun (CDU), Zijlstra's tegenpool bij onze oosterburen, liet deze week in een interview met Euractiv weten het hier niet mee eens te zijn: 'Nederland mag blij zijn. Blijkbaar kun je in dat land buitengewoon goed studeren'. Braun is bovendien erg verbaasd over de actie van Zijlstra, die in het Europees overleg nog nooit een discussie over dit probleem aanzwengelde. 'Enkele landen hebben specifiek met betrekking tot de studie Geneeskunde een duidelijke toename van Duitse studenten geregistreerd en dit probleem in de Onderwijsministerraad aangekaart. Geen van deze landen heeft een officieel verzoek tot compensatie ingediend, ook Nederland niet.' Duitslandkenner en oud-Inspecteur Generaal van OCW Ferdinand Mertens die eerder kritisch keek naar de studentenmigratie uit het oosten stelt nu in een artikel van Der Spiegel dat we 'een ander land geen rekening kunnen sturen'. Hij pleit nu voor kostendekkende collegegelden voor buitenlandse studenten, zoals nu in de vergelijkbare zaak tussen Oostenrijk en Duitsland voorgesteld is. Scienceguide vraagt zich af of Zijlstra zijn hand niet overspeeld heeft: 'Minister Pascal Smet van Vlaanderen kon zich wel eens laten inspireren door het beleid van Zijlstra.' Wellicht brengt het nieuwe jaar een vergelijkbare rekening gericht aan Zijlstra voor alle Nederlandse studenten die naar Vlaanderen trekken vanwege de lage collegegelden daar en de langstudeerboete hier.

 

Terroriseerde onze aartsvijand eerder nog de deeltijdstudenten, buigt Halbe Zijlstra zich nu over de buitenlandse student. Hij stuurt een brief naar de Tweede Kamer over de kosten en baten van internationalisering in het hoger onderwijs. Uit onderzoek van het Centraal PlanBureau (CPB) blijkt dat als een op de vijf buitenlandse studenten na zijn studie in Nederland blijft wonen en werken het financiële voordeel kan oplopen tot 740 miljoen. De hamvraag is natuurlijk: hoe houden we ze hier? Het CPB oppert de geniale oplossing om buitenlanders aan ons landje te binden. Zijlstra wil dit bereiken met behulp van betere voorlichting. Zo zouden veel studenten bijvoorbeeld niet op de hoogte zijn van zogenoemde zoekjaren waarin ze binnen een jaar een baan als kenniswerken in ons land kunnen vinden. Ook een beter contact met Nederlandse bedrijven en extra onderzoek naar de blijfkansen van deze studenten zijn noodzakelijk. Daarnaast zorgen de buitenlandse studenten voor een open markt en een internationale samenstelling van studentenpopulatie die leiden tot beter ontwikkelde interculturele vaardigheden en dus een hogere productiviteit. Als klap op de vuurpijl presteren ze ook nog eens beter dan de gemiddelde Nederlandse student. De Rijksuniversiteit Groningen draagt met de speciale fietslessen in ieder geval zo haar steentje bij aan de cultuuroverbrugging.

 

Er zit niets anders op dan een plekje door te schuiven. Ditmaal niet voor de zoveelste invasie van Duitsers, maar voor sambaballetjes. Brazilië streeft namelijk naar een toename van hogeropgeleiden. Om dit te verwezenlijken heeft de president een beurzenprogramma in het leven geroepen waardoor het voor studenten en onderzoekers mogelijk wordt om in het buitenland te studeren. 'Naast extra inkomsten voor de Nederlandse onderwijsinstituten zal dit initiatief een belangrijke impuls aan de wetenschappelijke samenwerking tussen Nederland en Brazilië geven', aldus minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken. Nederlandse hogescholen en universiteiten zullen hun deuren openzetten voor 2500 wulpse latino’s, wat esthetisch gezien een flinke verbetering is ten opzichte van onze oostelijke gasten. Voor studentikoze integratie zullen de Brazilianen echter geen tijd hebben. Eerder heeft Halbe de regels voor buitenlandse studenten verscherpt waardoor zij 14 uur per week moeten werken om in aanmerking te komen voor een basisbeurs. 'In tijden dat we van Nederlandse studenten vragen om meer bij te dragen aan hun studie, moeten we dat ook van buitenlandse studenten vragen.'

 

Het Erasmus Student Network (ESN) vertegenwoordigt internationale studenten en helpt ze cultureel begrip kweken voor de tradities van ons landje. Zo kunnen buitenlandse studenten nu aan het begin van volgend collegejaar een heuse fietscursus volgen in Groningen, want wat is er nu Nederlandser dan fietsen? Buitenlandse studenten zijn een gevaar op de weg, omdat het niet logisch voor hen is om rechts te rijden of hun hand uit te steken als ze afslaan. Volgens bestuurslid Martijn de Ruijter van ESN Groningen zijn deze studenten niet gewend om te fietsen en vallen gewoon om. 'In hun moederland doen ze alles met de bus.' De cursus begint net als bij je rijbewijs met theorieles. Vervolgens oefenen de deelnemers op een afgesloten terrein het op- en afstappen en hoe ver je het stuur moet draaien om een bocht te kunnen maken. Als afsluiting maken ze een rondje door de stad en zullen ze gevaarlijke stoplichten en nare knelpunten passeren. Het initiatief van ESN wordt gefinancierd door gemeente Groningen, de hogeschool en door de Rijksuniversiteit Groningen. Blijkbaar was iedereen het zat om constant van de sokken gereden te worden. Misschien moeten de organisatoren eens nagaan hoeveel er nog in de spaarpot zit om dit idee ook in Nijmegen te introduceren?

 

Nederland zal subsidie blijven verstrekken om de kosten van de grensoverstekende EU-studenten te dekken. Volgens bestaande Europese regels betaalt het gastland de opleiding van een buitenlandse student uit een ander EU-land. Staatssecretaris Zijlstra wil best met zijn Europese collega' s in overleg over de kosten van de buitenlandse student, maar hij denkt niet dat de kosten voor Nederland zullen veranderen. De opgelaaide discussie in Oostenrijk over de bekostiging van een enorme toestroom van Duitse studenten, trok de nodige aandacht van de Tweede Kamer. In een antwoord op Kamervragen stelt Zijlstra dat er zeker sprake is van een 'onbalans', 'waarbij er meer studenten uit andere Europese landen naar Nederland komen dan omgekeerd'. De staatssecretaris wil het probleem best bespreekbaar maken, maar hij verwacht dat het een kwestie van tijd is voordat de onbalans verdwijnt.

 

Waar Nederlandse studenten (nog) op kosten van de overheid kunnen reizen, kunnen buitenlandse studenten dit niet in Nederland. Voor de EU genoeg reden om Nederland te dagen voor het Europese Hof van Justitie en te beschuldigen van discriminatie. De huidige regeling is in strijd met het beginsel van gelijke behandeling: studenten van buitenaf moeten namelijk dezelfde rechten hebben als lokale studenten. Hier is het ministerie het niet mee eens. Volgens minister Jet Bussemaker van Onderwijs valt de regeling onder een uitzondering die is gemaakt in de Europese wet, welke bijvoorbeeld gemaakt wordt voor levensonderhoud of studieleningen. Dat Nederland in 2010 en in 2012 al eens voor deze regeling op de vingers is getikt, negeert ze. Ieder jaar studeren in Nederland 28.000 buitenlandse studenten, dat is 4,4% van de totale studentenpopulatie. In Nijmegen studeerden in 2012 ongeveer 1500 buitenlandse studenten. Door studenten worden er vraagtekens gezet bij de beschuldiging. Kai Heijnemans, voorzitter van de LSVb: 'Als buitenlandse studenten in Nederland een ov-kaart krijgen, krijgen Nederlandse studenten in het buitenland dan toegang tot studentenvoordelen die daar gelden?' Of de OV-chipkaart ook voor Nederlandse studenten wordt afgeschaft is nog steeds de vraag, tot op heden is daar nog geen concreet besluit over genomen.

 

Nederland moet buitenlandse studenten beter aan zich zien te binden. Dat zegt Sander van den Eijnden, directeur van het Nuffic, deze ochtend in de Volkskrant. Veel forensen verlaten Nederland weer na hun studie, waardoor ze geen bijdrage leveren aan de economie. Door een betere integratie van deze buitenlanders zou meer voordeel gehaald kunnen worden uit hun verblijf aan Nederlandse universiteiten en hogescholen. 'Het is paradoxaal,' bepleit Van den Eijnden. 'Onze sterke kant is onze Engelstaligheid; daarom komen ze hier. Het is ook onze zwakte. Buitenlandse studenten staan aan de rand van de samenleving, omdat ze niets doen in het Nederlands.' De Tweede Kamer zit al lange tijd met de grote stroom aan buitenlandse studenten in haar maag. De kosten van studenten in het buitenland worden verhaald op het land waar ze gaan studeren. Omdat hier veel meer forensen studeren dan dat er kaaskoppen de grens oversteken levert dit de Nederlandse staat een flinke kostenpost op: jaarlijks netto 108 miljoen euro. Vandaag presenteert staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Halbe Zijlstra in opdracht van de Tweede Kamer dan ook een kosten-batenanalyse van hier studerende buitenlanders. Gisteren pleitten Henriëtte Maassen van den Brink en Wim Groot in een opiniestuk in de Volkskrant nog voor een persoonsgebonden opleidingsbudget voor studenten in de EU. Hiermee zouden zij de universiteit van hun keuze kunnen betalen. Staatssecretaris Zijlstra ziet liever dat er meer Nederlandse studenten naar elders vertrekken om de balans te herstellen. Nog een mogelijkheid is een verbod op het actief werven van studenten uit den vreemde. Vandaag pleit Van den Eijnden er dus voor om meer aandacht te besteden aan het profijt dat de Nederlandse Staat kan hebben van buitenlandse studenten. Is internationalisering inderdaad een zegen of eerder een lastige kostenpost waar zo snel mogelijk een eind aan moet worden gemaakt?

 

Buitenlandse studenten en medewerkers zijn nog niet genoeg thuis op de RU, zo blijkt uit een onderzoek (.pdf) dat werd uitgevoerd door de Universitaire Studentenraad en de ondernemingsraad. Het blijkt dat de meeste buitenlanders vrijwel alleen met andere buitenlanders omgaan en niet integreren - hoewel ze dat wel zouden willen. Het rapport is gemaakt omdat de Radboud Universiteit graag een internationale universiteit wil zijn, maar er tot nu toe weinig bekend was over hoe goed ze daarin slagen. Participanten gaven aan dat ze het integratieprobleem graag opgelost zouden zien door middel van een uitbreiding van het programma 'In touch with the Dutch'. Andere mogelijkheden zijn bijvoorbeeld het toegankelijk maken van de oriëntatiedagen voor iedereen en het stimuleren van internationale studenten en medewerkers om bij organisaties te gaan. Taalgebruik vormt een ander groot probleem. Nog niet alle informatie is in het Engels beschikbaar en dit zorgt bij de importacademici onder andere voor een gebrek aan kennis over hun rechten. Volgens het rapport zou informatie meer moeten worden vertaald en zouden buitenlanders meer taalcursussen Nederlands aangeboden moeten krijgen.

 

Studenten binnen de EU zouden een persoonsgebonden opleidingsbudget moeten krijgen om daarmee het collegegeld van hun universiteit naar keuze te betalen. Dat bepleiten hoogleraren Henriëtte Maassen van den Brink en Wim Groot vandaag in een opiniestuk voor de Volkskrant. Het voorstel van de twee komt naar aanleiding van de discussie over de bekostiging van buitenlandse studenten binnen Europa, die eind oktober door een Oostenrijkse gouverneur werd aangezwengeld. De gezagsdrager wil het land van herkomst verantwoordelijk maken voor de studiekosten van buitenlandse studenten, gezien het groeiende aantal studenten dat met name vanuit Duitsland aan Oostenrijkse universiteiten gaat studeren. De kosten van buitenlandse studenten moeten volgens de Nederlandse hoogleraren op het land van herkomst worden verhaald, in plaats van op de Nederlandse belastingbetaler. Een persoonsgebonden onderwijsbudget zou een eind moeten maken aan ‘perverse prikkels om minder in het hoger onderwijs te investeren’ waardoor studenten over de grens gaan studeren en overheden studiekosten op andere landen kunnen afwentelen. Daarnaast moet de maatregel universiteiten stimuleren te concurreren met kwalitatief onderwijs en op die manier studenten aan te trekken. Staatssecretaris Zijlstra laat momenteel uitzoeken of de kosten van de instroom van buitenlandse studenten opwegen tegen de baten. Het rapport van de werkgroep die dit onderzoekt, wordt binnenkort verwacht.

 

Afgelopen zaterdag kwamen Yorkse politieagenten tot een gruwelijke ontdekking toen zij na het onderbreken van een huisfeest de keuken inspecteerden. In eerste instantie waren de officieren door de buren opgebeld voor klachten over geluidsoverlast. Nadat de politie het partijtje had afgebroken werd in de keuken een frituurpan gevonden waarin een dode hamster dreef. Duidelijk een gevalletje 144. Een 20-jarige student werd direct daarna ondervraagd en gearresteerd onder verdenking van het onnodig laten lijden van een beschermde diersoort. Onderzoek moet uitwijzen of de hamster al dood was voordat hij werd gebombardeerd tot bittergarnituur. De student is inmiddels vrij op borgtocht.

 

De Vereniging van Universiteiten (VSNU) heeft haar afkeer uitgeroepen over het plan van staatssecretaris Zijlstra om buitenlandse studenten meer te laten werken. De koepel van Nederlandse universiteiten vindt het 'bizar dat de staatssecretaris die doorgaans vlot studeren bepleit, deze eis stelt'. Daarmee reageert de VSNU op het voorstel van Halbe om buitenlandse studenten veertien uur te laten werken naast hun studie om het recht te behouden op een studiefinanciering. Nu zijn dit er al acht. Volgens de VSNU lijkt het vooral om een maatregel te gaan die buitenlandse studenten moet ontmoedigen om naar Nederland te komen, ook omdat slechts 10 procent van de studenten van over de grens stufi aanvraagt. 'Studenten komen juist naar Nederland vanwege het goede onderwijs, daar moeten we blij mee zijn. Die studenten studeren ijverig, doen goede examens, studeren in sectoren waar de Nederlandse economie behoefte aan heeft, dus ik snap niet waarom ze ontmoedigd moeten worden met zo'n rare maatregel', zegt VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda tegenover Radio 1. Desondanks zet de Friese onderminister zijn plan door: 'Ik vind het niet eerlijk om buitenlandse studenten in de watten te leggen terwijl we offers vragen van Nederlandse studenten.' En zo is het ook hoor, Halbe.

 

Halbes Duitse evenknie stuurde begin deze maand de rekening die de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Berlijn wil neerleggen al terug. Zijlstra vindt dat de studiekosten van Duitse studenten door die Heimat moeten worden betaald, maar CDU-staatssecretaris Helge Braun voelt daar niets voor. Nu zegt ook Sander de Rouwe, Tweede Kamerlid voor het CDA, dat het voorstel van de zotte is. 'Dit is een lachwekkend voorstel,' zei het Kamerlid in het Nieuwjaarsdebat van de Haagse Hogeschool. 'Ons land kan zich beter zorgen maken over het geringe aantal studenten dat vanuit hier buitenlandse studie ervaring opdoet. Europees gezien is het bovendien een weinig zinvol voorstel, dat alleen maar voor overbodig bureaucratisch gedoe zal leiden.' Als Zijlstra een rekening naar Berlijn stuurt, kan hij volgens De Rouwe tegelijkertijd een cheque bij onze zuiderburen afleveren. Ook vanuit de grootste oppositiepartij kan het voorstel van de staatssecretaris niet op steun rekenen. Tanja Jadnanansing, woordvoerder onderwijs voor de PvdA, ziet Zijlstra's 'Duitse rekening' niet zitten. Wel vraagt ze zich af of Duits-gerichte opleidingen en Duitstalig onderwijs een taak van door de Nederlandse overheid bekostigd onderwijs moet zijn.