ANS

Eerder tekenden de inmiddels bekende cartoonisten Mark Retera (Dirkjan) en Erik Molkenboer (Molkenboer) voor ANS. Jurgen Tesselaar mag zich bij dit rijtje voegen met zijn hilarische weergaven van het alledaagse leven van studenten.

 

 

 

 

 

In de laatste tien dagen van 2013 blikt ANS terug op een opmerkelijk jaar. In overzichten vatten we de memorabele en bijzondere momenten samen, lachen we om idiote plannen van Bussemaker en rakelen we eigenaardige nieuwtjes op. Vandaag: het hoger onderwijs in 2013. 5. Huh?! 2013 was een jaar van onduidelijkheid voor het hoger onderwijs. Bij de start van het kabinet Rutte-Asscher in november 2012 werd het afbraakbeleid van Rutte I deels overgenomen. Zo bleef het (a)sociaal leenstelsel gewoon op de planning staan, maar ging de langstudeersdersboete van de baan. Waar voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra op ongekend veel inhoudelijke kritiek kon rekenen, gaat het bij minister Bussemaker vooral om die vreselijke onduidelijkheid. Zo werd de invoering van het leenstelsel 18.134 keer uitgesteld en weten studenten nog altijd niet zeker of ze ook in de toekomst gratis naar de uni kunnen treinen. Inmiddels zijn we ruim een jaar verder en hebben studenten nog steeds geen flauw benul wat hen te wachten staat. Hopelijk neemt Jet zich voor om in 2014 wél voor helderheid te zorgen. 4. Afschaffing ov-kaart Kunnen studenten in de toekomst nog gratis reizen? Als het aan Den Haag ligt, is er in 2015 een alternatief gevonden voor het huidige studentenreisproduct. De onderhandelingen tussen Bussemaker en verschillende vervoersbedrijven zitten echter muurvast. De vervoerders hebben geen enkele haast om de huidige kaart om te vormen tot bijvoorbeeld een trajectkaart. Deze vertraging zorgt voor veel onzekerheid, wel is zeker dat gratis reizen ook in het nieuwe jaar nog mogelijk blijft. 3. BSA-experiment In september van dit jaar werd er gestart met Jets BSA-in-jaar-twee-experiment. Een aantal onderwijsinstellingen koos ervoor om vanaf dit collegejaar deel te nemen aan de rendementsproef. Al snel na aankondiging van Bussemakers voorstel liet de RU weten dat er in Nijmegen geen plannen bestaan om voor tweedejaars een bindend studieadvies in te voeren. In de Tweede Kamer was men verdeeld over de experimenteermogelijkheid voor universiteiten, Bussemaker kreeg zelfs kritiek vanuit haar eigen partij. 2. Einde van de stufi? Zelden werd er zo veel over een onderwerp geschreven als het afgelopen jaar over het sociaal leenstelsel. Blijft de basisbeurs nu overeind of toch niet? Of schuift de minister het gewoon nog even voor zich uit? Het uitstellen van de plannen is vooral te wijten aan politiek gesteggel. ANS probeerde de Radboudiaan op de hoogte te houden van de ontwikkelingen, al was de redactie het spoor soms ook even bijster. Of van al dit uitstel ook afstel komt blijft afwachten, er is nog steeds hoop voor de stufi. 1. Lieve Jet Net als veel van haar voorgangers, kreeg ook minister Bussemaker te maken met protesten. Verschillende ludieke en minder ludieke acties werden opgezet om Jet tot inkeer te laten komen. Zo ging men de straat op, werden er protestliederen geschreven en gaf de minister antwoord op lievejet.nl. In november bezocht ANS het Spoorcollege, een actie voor het behoud van het ov-reisrecht. Tijdens deze treinreis verzorgden verschillende politici en studentenorganisaties een aantal colleges. Helaas wist de NS ook ditmaal voor vertraging te zorgen.

 

Maandagmiddag is het wetsvoorstel met het sociaal leenstelsel gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Hoewel als goedmakertje wordt geschoven met de aflossingen en de OV-chipkaart, wordt de kritiek op het schuldenstelsel niet minder. De Raad van State heeft twijfels bij de beoogde kwaliteitsinvestering en er is een studentendemonstratie aangekondigd voor 14 november op het Malieveld. Minister Bussemaker wil met de invoering van het leenstelsel de kwaliteit van het onderwijs verhogen. Zo wil ze onder andere meer kunnen investeren in begeleiding van studenten en in het verhogen van de contacturen.  Het Centraal Planbureaurekende eerder al uit dat dit de student een gemiddelde schuld van 21.000 euro zou opleveren.  Om studenten zoet te houden zijn er dan ook een aantal goedmakers voorgesteld.  Zo wordt de aflossingstermijn verlengd van 15 naar 35 jaar en hoeft het aflossen pas bij een baan op minimumloon-niveau met een maximum van 4 in plaats van 12 procent. Het is de bedoeling dat de OV-chipkaart niet alleen behouden wordt, maar dat MBO-ers hier ook recht op krijgen. Tevens zal de aanvullende beurs behouden blijven en worden verhoogd voor studenten met onvindbare of weigerende ouders.  Als kers op de taart heeft Bussemaker ook nog een oplossing bedacht voor studenten die wel moeten lenen, maar nog geen profijt hebben van de investeringen. Zij zullen waardebonnen van 2000 euro krijgen die ze tot tien jaar na het afstuderen kunnen gebruiken om zich te laten bijscholen. Leuk geprobeerd, maar niet genoeg om de kritiek te stillen. De Raad van State zet nu zijn vraagtekens bij de kwaliteitsverhoging. Ze twijfelen of het vrijgekomen geld genoeg is om de kwaliteit te verhogen omdat er steeds meer studenten zijn. Zij stellen dat Nederland er niet mee in de top vijf van de wereld zal komen. Tevens zouden de middeninkomens alsnog hard worden geraakt en moet er een overgangsregeling komen voor de studenten die nu een bachelor doen. Zij hebben niet gerekend op lenen in de masterfase. De studenten en jongerenorganisaties laten het er ook niet bij zitten. Inmiddels hebben 14 organisaties zich verenigd in 'Stop Het Leenstelsel' en roepen iedereen op om 14 november te komen demonstreren op het Malieveld. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), een van deze organisaties, meldt op zijn site nog steeds grote zorgen te hebben over de toegankelijkheid van het onderwijs. Ook de oppositiepartijen, CDA, ChristenUnie en SP, hebben laten wetendat zij vinden dat de voorstanders van het leenstelsel de wet er te snel doorheen willen drukken. 'Het is een ingrijpend voorstel en de Raad van State is kritisch. Het is geen wetje dat je overnight doet', aldus SP-Kamerlid Jasper van Dijk. De LSVb deelt deze mening: 'Het is onverantwoord hoe de Tweede Kamer de grootste bezuiniging op studenten in 20 jaar er nu haastig doorheen wil drukken' aldus Tom Hoven, voorzitter van de LSVb. Om de partijen meer voorbereidingstijd te geven is het rondetafelgesprek met deskundigen en belanghebbenden een weekje uitgesteld. Dit zal nu op dinsdag 7 of woensdag 8 oktober plaatsvinden.

 

De Nieuwe Universiteit Nijmegen (DNUN) leeft nog: afgelopen zaterdag tijdens de Open dag heeft de actiegroep meer dan zeshonderd flyers uitgedeeld voor meer democratie op de RU. Terwijl minister van Onderwijs Jet Bussemaker haar leenstelsel mocht propageren in het Collegezalencomplex, werd DNUN verbannen uit het gebouw.

DNUN liep rond met flyers met de boodschap: Change perspective; Change the university. Met deze slimme ombuiging van het RU-motto scoorde de groep echter geen punten, tot zover de mogelijkheid om je stem te laten horen op de RU. De informerende functie van de bijeenkomst over het schuldenstelsel in het Collegezalencomplex was overigens volgens een Facebook-post van DNUN geen succes: met een halflege zaal die vooral gevuld was met mannen van middelbare leeftijd weet de gemiddelde aankomende student nog steeds niet heel veel meer.

Bussemakers promotietour mag dan geen daverend succes zijn geweest, ook bij DNUN zelf schort er nog het een en ander aan de communicatieve vaardigheden. Wanneer DNUN om commentaar wordt gevraagd, belandt men in een wirwar van doorverwijzingen zonder uiteindelijk effectief antwoord te krijgen.

 

De kwaliteit van onderzoek aan Nederlandse universiteiten wordt niet langer mede beoordeeld op basis van het aantal wetenschappelijke publicaties. Uit nieuwe regels (.pdf) van universiteitskoepel VSNU, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) blijkt dat de nadruk meer op kwaliteit dan op productiviteit komt te liggen. In het nieuwe Standard Evaluation Protocol 2015-2021 (SEP) wordt 'productiviteit' niet meer als apart criterium genoemd. Verder wordt expliciet aandacht besteed aan de maatschappelijke relevantie van onderzoek en de integriteit van wetenschappers. Dit laatste punt lijkt te maken te hebben met recente schandalen in de academische wereld. Het SEP vormt de basis voor zesjaarlijkse onderzoeksvisitaties aan universiteiten door panels van binnen- en buitenlandse experts en vakgenoten. Onder andere de financiering van onderzoek is van deze beoordeling afhankelijk. Onlangs hebben de VSNU, de NWO en de KNAW het herziene stuk aangeboden aan minister Bussemaker.

 

Een op de tien studenten zou niet meer gaan studeren als de basisbeurs verdwijnt. Wanneer het leenstelsel wordt ingevoerd en daarbij de ov-kaart wordt afgeschaft, geldt dit zelfs voor 16 procent van de studenten. Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Onderwijs. De groep die ondanks de maatregelen gewoon zou gaan studeren, maakt duidelijk andere keuzes. Zo geeft een op de zes studenten aan te kiezen voor een opleiding dichterbij huis als de stufi verdwijnt. Als alleen de ov-kaart wordt afgeschaft, zou de vraag naar kamers juist enorm toenemen. Bijna de helft van de studenten die niet op kamers woont, geeft aan dit wel te zullen doen als gratis reizen niet meer mogelijk is. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert fel op de cijfers: ‘Bussemaker moet alternatieven voor een leenstelsel op tafel leggen. Wij verwachten dat ze komt met een voorstel dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs verbetert in plaats van sloopt.’ Minister Bussemaker pleit nog altijd voor omzetting van de basisbeurs in een lening en het kabinet onderzoekt mogelijke alternatieven voor de huidige ov-kaart. Eind vorig jaar stelde Bussemaker de invoering van het leenstelsel nog uit, omdat er te weinig steun was in de Eerste Kamer. Ook de afschaffing van de ov-kaart blijkt lastig, inmiddels is in elk geval duidelijk dat studenten tot 2017 gratis kunnen blijven treinen.

 

Minister Bussemaker van Onderwijs komt op haar Hoger Onderwijs-tour (HO-tour) niet naar Nijmegen. Arnhem wordt, als stad zonder universiteit, op 29 oktober aangedaan als de 'studentenstad' van regio Oost. Tijdens de tour wordt in vijf bijeenkomsten, verspreid over de vijf regio's van Nederland, gesproken over de toekomst van het Hoger Onderwijs. Het debat in Arnhem zal gaan over de doorstroom naar de beroepskolom en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Geïnteresseerde studenten mogen meepraten, maar moeten volgens de site van de HAN wel een uitnodiging meenemen. Instellingen mogen voor de bijeenkomst in de eigen regio een delegatie sturen, bestaande uit acht tot vijftien personen. De RU moet de Nijmeegse delegatie zelf samenstellen. Zomaar in de trein stappen naar Arnhem heeft dus geen zin.

 

Waarom betalen studenten zoveel voor een tweede studie? Universiteiten zouden de hoogte van het instellingscollegegeld, dat moet worden betaald voor de tweede opleiding, moeten kunnen onderbouwen. Dat schrijft minister van Onderwijs, Jet Bussemaker, in een brief aan de Tweede Kamer.

Voor je eerste studie betaal je het wettelijke collegegeld, dat 1906 euro bedraagt. Een tweede studie wordt echter een duur grapje, universiteiten bepalen dan zelf wat je betaalt. Bij sommige masters in Maastricht kost het je 32.000 euro om een jaartje op de universiteit te vertoeven. Daarnaast is het gek dat de prijzen van de universiteiten zover uiteen liggen. Zo vraagt Amsterdam 9000 euro voor een masterjaar Rechten, terwijl dit op de RU 7500 euro kost en in Utrecht 6500 euro.

Het is onduidelijk waarop universiteiten de kosten baseren, dat moet volgens Bussemaker inzichtelijk worden gemaakt. Of daar maatregelen voor nodig zijn, weet de minister nog niet. In de brief schrijft ze dat universiteiten bijvoorbeeld verplicht kunnen worden gesteld om de opbouw van het instellingscollegegeld op de website te zetten of de regelgeving over de transparantie kan worden aangescherpt. Of dit nodig is, laat Bussemaker 1 maart weten, dan moet het onderzoek naar de instellingscollegegelden afgerond zijn.

 

In de uitgelekte plannen van de Strategische Agenda Hoger Onderwijs, die minister van Onderwijs Jet Bussemaker begin juli zal presenteren, zou staan dat er vierduizend docenten aan hogescholen en universiteiten bij zullen komen. Dat meldt ScienceGuide. ScienceGuide heeft de hoofdlijnen van de plannen kunnen inzien van de Strategische Agenda die Minister Bussemaker naar de Tweede Kamer zal sturen. De agenda gaat over de periode 2016-2020. Universiteitsblad DUB meldt dat volgens de woordvoerder van Bussemaker het artikel van de website gebaseerd is op een oude en nog niet definitieve versie van de agenda. In het plan staat dat onderwijsinstellingen zich meer moeten gaan profileren op het onderwijsmodel dat zij aanbieden. Dit is bijvoorbeeld al het geval voor Maastricht University, die het Probleem Gestuurd Onderwijsmodel hanteert. Op deze universiteit bestaat een semester uit een aantal onderwijsbijeenkomsten, waar studenten in kleine groepen een casus of probleem behandelen. Bussemaker zou wel in de agenda hebben gesteld dat niet iedere universiteit zich op excellentie mag typeren. In de plannen komt verder naar voren dat er een experiment gestart gaat worden met flexstuderen. Hierbij heeft de student zelf veel invloed op zijn rooster en kan onderwijs op afstand worden gevolgd. In november vorig jaar schreef ANS al over flexstuderen. Daarnaast zouden volgens het plan zogenaamde 'tenure tracks of teaching' ervoor moeten gaan zorgen dat een hoogleraar zich meer kan gaan richten op onderwijs geven in plaats van onderzoek doen. Minister Bussemaker wil ook beurzen instellen voor onderwijsinnovaties. ANS vroeg zich al eerder af waarom kundig doceren niet wordt gestimuleerd. Hopelijk gaat de Strategische Agenda hier verandering in brengen.  

 

Vorige week steunde de European Students' Union een resolutie om Nederland op het hart te drukken dat de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) niet alleen de hogeschool of universiteit in zijn geheel te beoordelen, maar per studie. Hierdoor zouden de administratieve kosten lager worden, maar uit onderzoek blijkt dat ze helemaal niet weten of dat ook echt zo is. Op verzoek van minister Bussemaker van Onderwijs namenonderzoekers van het Twentse Center for Higher Education Policies (CHEPS) de beoordeling van het onderwijs in vier andere landen onder de loep. In deze vier landen wordt de instelling geaccrediteerd en niet de losse opleidingen. In Noorwegen en Oostenrijk mogen goedgekeurde hogescholen en universiteiten zelf hun eigen opleidingen beoordelen. Omdat de instellingen in het nieuwe stelsel zelf moeten bepalen of het onderwijs goed genoeg is, krijgen de instellingen extra taken. Of dit meer of minder tijd kost, weten de onderzoekers niet. Betrouwbare studies hierover ontbreken in de onderzochte landen en het is ook niet bekend of je als instelling zelf je hogeschool of universiteit efficiënter kan keuren. Door de onzekerheid rondom de stelsels van de onderzochte landen, is CHEPS voorzichtig met aanbevelingen. Nederland kan de lasten verminderen door het onderwijs minder vaak te toetsen, dat gebeurt nu eens in de zes jaar terwijl Oostenrijk eens in de twaalf jaar aanhoudt. De conclusie van dit alles is dat er niet zoveel bekend is over hoe je de onderwijskwaliteit het beste kan testen. Volgend jaar licht Bussemaker haar plannen voor het accreditatiestelsel toe in een beloofd rapport.

 

Vandaag niets dan lof voor Onderwijsminister Jet Bussemaker. Ze heeft namelijk een universiteit gered uit de grijpgrage handjes van Geert Wilders en consorten. De PVV'ers stelden in Kamervragen de eis om de accreditaties van de Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR) in te trekken. Dit omdat volgens de notoire anti-islamieten 'de opvattingen die worden uitgedragen door de rector, de docenten en de universiteit als geheel in strijd zijn met Westerse normen en waarden (...) en dat die niet aan de basis mogen liggen van geaccrediteerde Nederlandse onderwijsinstellingen.' Bussemaker vindt het niet bepaald nodig om het bestaansrecht van een universiteit in te trekken vanwege uitlatingen die de rector meer dan 10 jaar geleden heeft gedaan. De mening van de PVV, die inhoudt dat geestelijk verzorgers door de IUR worden opgeleid in een geest van segregatie en haat tegen Westerse waarden, wordt duidelijk niet gedeeld. Uit het rapport van de laatst gedane visitatie bleek namelijk vooral dat de opleiding tot geestelijk verzorger aan de IUR uitdrukkelijk uit is op een nauwe samenwerking met het Nederlandse hoger onderwijs.

 

De OV-chipkaart voor studenten mag dan behouden blijven, het kabinet wil er wel 200 miljoen euro op bezuinigen. Dat lukt volgens minister Jet Bussemaker alleen als studenten minder tijdens de spits gaan reizen. Voor universiteiten en hogescholen betekent dit dat ze hun roosters moeten aanpassen, iets waar de meeste instellingen niet bepaald op zitten te wachten. Uit een interview blijkt Bussemaker zich echter niets aan te trekken van de kritiek. 'Universiteiten en hogescholen bekijken het probleem alleen vanuit zichzelf. Het is de bedoeling dat gemeentes samen met vervoerders en instellingen gaan kijken waar de problemen ontstaan. Soms kunnen die opgelost worden door roosters aan te passen.' Als er geen oplossingen komen, blijft er volgens Bussemaker minder geld over voor onderwijs en kan minder in hogescholen en universiteiten worden geïnvesteerd. Volgens Karl Dittrich, voorzitter van universiteitenvereniging VSNU, spelen de problemen met de spits vooral in de Randstad en in de regio Arnhem/Nijmegen. Zijn op de Radboud Universiteit colleges om 8.45 uur straks ook verleden tijd?

 

Jet jaagt het erdoor. Ondanks alle protesten meldde minister Jet Bussemaker vrijdag dat studenten vanaf 2014/2015 mogen lenen, maar heeft ze ook genoeg steun? Verassend nieuws was het niet, veel van de vrijdag aangekondigde maatregelen waren grotendeels al bekend. In de hoofdlijnenbrief (.pdf) staat dat een nieuwe student vanaf het collegejaar 2014/2015 zijn stufi moet lenen, ook als je dan aan een master begint na afronding van de bachelor. Na vier jaar studeren zit je met een minimale studieschuld van vijftienduizend euro die je moet terugbetalen in vijftien jaar. In totaal mag je vijf jaar stoppen met het afbetalen van je lening, zoals nu ook het geval is. Voor studenten waarvan hun ouders minder dan 46 duizend euro verdienen blijft de aanvullende beurs overeind, overigens niet voor studenten met weigerachtige of onvindbare ouders. Een gedrocht van een maatregel met een forse vermindering in de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het is daarom terecht dat landelijke studentenvertegenwoordigers moord en brand schreeuwen over de maatregelen. Interessanter is echter om te kijken naar de haalbaarheid van de plannen van Bussemaker. Omdat PvdA en VVD in de Eerste Kamer geen meerderheid hebben, gokken ze daar op de steun van D66 en GroenLinks. Zij zijn voorstander van een leenstelsel, maar niet zoals het er nu ligt. Beide partijen willen dat de opbrengst van het leenstelsel wordt geherinvesteerd in het hoger onderwijs, Bussemaker wil dat in 'onderwijs en onderzoek'. Zo eist GroenLinks onder andere verlaging van het collegegeld en wil D66 de aflossingstermijn oprekken naar 25 jaar. Toch is er binnen het D66-kamp ook twijfel, met name na de opvallende uitspraak van senator Thom de Graaf, die tevens voorzitter is van de HBO-raad. Hij lijkt zijn eerdere verzet tegen het leenstelsel te hebben gestaakt. ‘Als een vorm van leenstelsel politiek onvermijdelijk is, laten we dan samen met studenten en instellingen naar de beste manier kijken, met de scherpste randjes ervan af', zei De Graaf. Staat het verzet van heel D66 in de Eerste Kamer daarmee op losse schroeven? Dat is vooralsnog koffiedik kijken. Voor studerend Nederland is het echter te hopen dat het Jet nog wat moeilijker wordt gemaakt.

 

Na het afgelopen vrijdag gesloten begrotingsakkoord, lijkt de steun voor het leenstelsel nu echt weggevallen. In de Eerste Kamer komt de regering acht zetels te kort voor een meerderheid en is zij dus aangewezen op de oppositie. Groenlinks ziet nog steeds geen reden om het plan te steunen, enkele weken geleden kondigde de partij aan het leenstelsel voor de Masterfase een jaar uit te willen stellen. Nu zegt Jesse Klaver, Kamerlid voor Groenlinks, tegenover het NRC Handelsbladdat hij vasthoudt aan de eisen die eerder op tafel zijn gelegd: 'En daar zien wij geen geld voor in het akkoord'. Naast de PvdA en VVD zijn Groenlinks en D66 de enige twee partijen die een leenstelsel in hun verkiezingsprogramma hebben staan. Groenlinks wil nog steeds een lager collegegeld en behoud van de OV-kaart, maar dat lijkt er niet in te zitten. De andere partijen die bij het begrotingsakkoord zijn betrokken, SGP en D66, hebben ook nog bezwaren tegen het leenstelsel. Ook zij willen dat er meer geld vrij komt voor een tegemoetkoming aan studenten. De Christenunie ziet zelfs helemaal niks in het afschaffen van de basisbeurs. De soap rondom het leenstelsel en de afschaffing van de OV-kaart lijkt daarmee langzamerhand tot een einde te komen. Voor de regering en minister Bussemaker is het nu zaak om snel duidelijkheid te scheppen voor (nieuwe) studenten en de uitspraken over een leenstelsel te herzien. Met het oog op nog niet behandelde wetgeving en te weinig steun in de Eerste Kamer is het niet haalbaar om te blijven verkondigen dat masterstudenten vanaf september 2014 moeten lenen.

 

Gisteravond werd in de Tweede Kamer gedebatteerd over het wetsvoorstel voor een leenstelsel. Hoewel minister Bussemaker van Onderwijs al een meerderheid in de kamer heeft, werd door de oppositie flink geschopt tegen het voorstel om de scherpe randjes eraf te halen. ANS was aanwezig en vatte de standpunten van de partijen samen. Door: Evy van der Aa en Yurre Wieken Illustraties: Erik Molkenboer Voor het gebouw van de Tweede Kamer was het rustig, het studentenactivisme was ver te zoeken. Op de publieke tribune was het ook niet druk, maar werd nog wel enige vorm van protest gehouden. Een aantal aanwezigen bliezen tijdens de eerste spreker op een fluitje en lieten een shirt zien met de tekst: 'It's not over, Jet'. De vergadering werd meteen geschorst en Van Miltenburg, de voorzitter van de Tweede Kamer, dreigde de tribune te laten ontruimen. Het groepje van vier, bestaande uit een student, een docent, een scholier en een ouder, werd na de actie direct uit de zaal verwijderd. Verder gebeurde tijdens het debat niet veel bijzonders. De SP en het CDA hadden de maximale spreektijd van drie uur aangevraagd om het debat te vertragen, maar beide partijen gebruikten maar een kwart van deze tijd. De partijen waren alsnog langer aan het woord dan de andere sprekers. Het debat verliep rustig, de betogen van de tegenstanders werden veel geïnterrumpeerd door de voorstanders. Op 28 mei sloot minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een akkoord over de hervorming van de studiefinanciering. D66, GroenLinks, PvdA en de VVD ondertekenden dit akkoord waarmee de minister de meerderheid in zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft. Tijdens het debat gisterenavond werd daarom vooral geprobeerd om het voorstel af te zwakken. Later vandaag gaat het debat verder en zal Bussemaker, die gisteren slechts toehoorder was, reageren. Op dinsdag 11 november wordt over het wetsvoorstel gestemd. Het CDA bijt het spits af en noemt het leenstelsel een monsterverbond. 'GroenLinks en de VVD verenigen het slechtste van beide werelden', aldus Michel Rog namens het CDA. Hij zet zijn vraagtekens bij de beloofde investeringen en vraagt zich af of deze wel terugvloeien naar het hoger onderwijs. Langstudeerders zouden een bonus krijgen door de gunstige aflossingsregeling en CDA vreest voor een beperkte toegankelijkheid van het onderwijs. De SP beschuldigt GroenLinks en D66 dat zij liever luisteren naar Bussemaker dan naar hun eigen leden en kiezers. 'Gaat GroenLinks dit voorstel nog aan haar leden voorleggen? Dan wil ik de drankjes wel betalen', zegt Jasper van Dijk. Volgens deze partij kan het grote aantal studenten ook worden geremd door de ingangseisen te verhogen. SP herhaalt het argument dat het leenstelsel in strijd is met een internationaal verdrag, waarin staat dat het hoger onderwijs geleidelijk kosteloos moet worden. Daarnaast proberen zij via amendementen verschillende groepen van het leenstelsel te ontzien. Volgens de VVD betaalt investeren in jezelf zich in de toekomst uit. Studenten zullen ook bewuster kiezen voor een studie, pretstudies zijn onder het nieuwe stelsel in niemands belang. Ontwikkeling en innovatie zijn volgens deze voorstander van het leenstelsel belangrijk. Zelfs Norbert Klein van 50PLUS/Klein laat van zich horen in het debat en stelt de leeftijdsgrens voor het leenstelsel aan de orde. Hij wil dat ook mensen boven de 55 straks kunnen lenen om een opleiding te volgen. Hij vindt dat deze grens een grote groep buiten spel zet. De student is volgens de ChristenUnie al jarenlang de speelbal van de politiek. De dreiging van de langstudeerboete, invoering van de harde knip en nu het leenstelsel: allemaal voorstellen die de studenten benadelen. De ChristenUnie refereert in haar betoog naar de waarschuwing van het Internationaal Monetair Fonds over de hoge private schulden die Nederland nu heeft: zo'n 18 miljard euro aan uitstaande studieleningen. Dit bedrag wordt alleen maar hoger als het leenstelsel wordt doorgevoerd. De Partij voor de Dieren beweert dat een leven lang leren, een leven lang lenen wordt. Studeren kan alleen als je er de hersenen voor hebt, en een gezond verstand zegt dat schulden vermeden moeten worden. De PVV haalt hard uit naar de PvdA: de trotse PvdA-haan is veranderd in een kale kip en de cynische regeringspartij geworden. De elitaire burgers van GroenLinks, D66 en de PvdA weten volgens de partij niet wat de 'gewone mensen' van Nederland bezighoudt. Naast deze uithalen komt de PVV ook nog met inhoudelijke argumenten aanzetten. Het belangrijkste hiervan is dat het leenstelsel studenten weerhoudt van doorstuderen, waardoor de doorstroom naar een hoger niveau wordt beperkt 'Een overvloed aan studenten vraagt te veel van het onderwijs', aldus de PvdA. Studeren is volgens de partij de beste investering die je in jezelf kunt doen. Voorlichting is echter van groot belang om indianenverhalen te voorkomen. Volgens de SGP wordt studeren te veel een financiële afweging en gaat het leenstelsel zorgen voor een cultuuromslag in het hoger onderwijs. Roelof Bisschop van de SGP benadrukt dat eenderde van de studenten nu geen studieschuld heeft, maar dat na de invoering van het leenstelsel zelfs de meest sobere afgestudeerden met een lening van 10.000 euro zitten. Daarnaast stelt de SGP voor om een studiebonus in te voeren; wanneer je nominaal afstudeert, krijg je het laatste jaar collegegeld terug. GroenLinks snapt niet waarom de huidige status quo wordt verdedigd. Het huidige stelsel is niet perfect en rechtvaardig. Ook studenten die het breed hebben, krijgen nu een basisbeurs. Onder het nieuwe stelsel wordt daarnaast volgens GroenLinks veel winst geboekt. De aanvullende beurs blijft een gift, de OV-kaart blijft behouden en zal ook worden verstrekt aan mbo-studenten. Het betoog van D66 heeft de Nijmeegse delegatie helaas moeten missen, de laatste trein terug wacht niet op een Tweede-Kamerdebat. Op creatieve oneliners na, weten de politici weinig nieuws aan het licht te brengen. Het wachten is nu op de reactie van minister Bussemaker op de amendementen.

 

Volgens ROOD, jong in de SP verkoopt Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, lulkoek over het leenstelsel. Vandaag deelt de jongerenpartij daarom lulkoekjes uit voor de hoorzitting over het leenstelsel, die om 15.00 begint in Den Haag. Merel Stoop, voorzitter van ROOD, vindt het schuldenstelsel niets meer dan een kille bezuiniging op studenten. 'Er moet zeker meer geld uitgegeven worden aan onderwijs, maar haal dat ergens anders vandaan. Op deze manier is het een studienekschot voor veel jongeren.' Tijdens de hoorzitting van vandaag vinden rondetafelgesprekken plaats waarin deskundigen en belanghebbenden samenkomen om het wetsvoorstel voor een leenstelsel te bespreken. Aart Claassens, penningmeester van het Interstedelijk Studenten Overleg, en Tom Hoven, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, zullen namens de studenten aanschuiven.

 

Minister Bussemaker van Onderwijs wil snel aflossen onder het sociaal leenstelsel stimuleren. Om ervoor te zorgen dat studenten zo snel mogelijk hun studieschuld terugbetalen, wil de minister dat leningverstrekker DUO en Nibud een tool ontwikkelen om afgestudeerden direct inzicht te geven in de aflossingsscenario's. Het hulpmiddel moet studenten tijdens de studie inzicht geven in de kosten van de lening en de daarbij behorende maandlasten, uitgesplitst naar verschillende inkomensniveaus. De student ziet dan op voorhand wat een hogere lening later gaat kosten. Volgens Bussemaker wil de regering studenten op deze manier bewust maken van de gevolgen van financiële keuzes die tijdens de studententijd worden gemaakt. Ook na de studie zou de tool nuttig zijn, met een van de functies zou het aflossingsbedrag makkelijk te verhogen of te verlagen moeten zijn. Zo kunnen afgestudeerden zelf bepalen hoelang ze over het afbetalen van de lening doen, waarbij de voorkeur van de overheid uitgaat naar vervroegd aflossen. De tool is een reactie van Bussemaker op de zorgen van Nibud, het instituut heeft tijdens de rondetafelgesprekken laten weten bang te zijn voor onverantwoord leengedrag van studenten.

 

Vorig jaar startte onderwijsminister Jet Bussemaker op enkele hogere onderwijsinstellingen met een experiment voor een bindend studieadvies voor tweede en derdejaars studenten. Gisteren bleek een meerderheid in de Tweede Kamer tegen het plan te zijn. Bussemaker heeft toegezegd in 2018 hierover pas een besluit te zullen nemen. PvdA-Tweede Kamerlid Mohammed Mohandis verklaarde dat als het aan hem ligt het bindend studieadvies voor ouderejaars niet door de Tweede Kamer zal komen. Dit deed hij onder andere naar aanleiding van ophef die was ontstaan over het experiment bij de universiteit van Leiden, de enige hogere onderwijsinstelling die in zijn geheel aan het experiment meedeed. Studentenpartijen schreven hier een open brief naar het College van Bestuur, waarin ze pleitten het tweedejaars-bsa af te schaffen. Naast het PvdA zijn ook SP, CDA en D66 tegen de wet, waardoor er geen meerderheid voor is in de Tweede Kamer. Op dit moment wordt op verschillende instellingen nog geëxperimenteerd met het plan. Bussemaker noemde de uitspraak van Mohandis dan ook voorbarig. Omdat het experiment van het bsa voor tweede- en derdejaars pas in 2018 is afgerond, wil Bussemaker dan pas hierover een besluit nemen.

 

De Tweede Kamer wil af van het experiment waarmee het hoger onderwijs kan afwijken in de hoogte van het collegegeld. Dat meldt NU.nl. Coalitiepartner VVD wil dat excellente studenten die een traject doen bovenop de normale studie, daar meer collegegeld voor betalen. Tijdens het vorige kabinet zijn hier afspraken over gemaakt tussen het kabinet, hoger onderwijs en universiteiten, maar door de invoering van het leenstelsel is het experiment in de ijskast gezet. Als het aan PvdA, de SP, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en Partij voor de Dieren ligt, blijft het plan voor zogeheten collegegelddifferentiatie daar ook. 'Het voorstel houdt geen rekening met de achtergronden van studenten. Je hebt dan straks een opleiding communicatie en excellente opleiding communicatie voor wie het kan betalen', aldus PvdA-Kamerlid Mohammed Mohandis tegen NU.nl. Minister van Onderwijs Jet Bussemaker ziet op dit moment geen reden om te experimenteren met het collegegeld, maar dat moet ze nog wel met de Kamer afstemmen. Daar is een meerderheid tegen het experiment dus dat zou goed moeten zitten. Pieter Duisenberg van de VVD vindt het terugtrekken van het experiment hetzelfde als het niet nakomen van afspraken: onbetrouwbaar. Voor studenten zou het voordeliger zijn als het experiment er niet komt: dan hoef je voor je Honours-diploma niet extra geld neer te leggen bovenop het collegegeld.

 

Waar Nederlandse studenten (nog) op kosten van de overheid kunnen reizen, kunnen buitenlandse studenten dit niet in Nederland. Voor de EU genoeg reden om Nederland te dagen voor het Europese Hof van Justitie en te beschuldigen van discriminatie. De huidige regeling is in strijd met het beginsel van gelijke behandeling: studenten van buitenaf moeten namelijk dezelfde rechten hebben als lokale studenten. Hier is het ministerie het niet mee eens. Volgens minister Jet Bussemaker van Onderwijs valt de regeling onder een uitzondering die is gemaakt in de Europese wet, welke bijvoorbeeld gemaakt wordt voor levensonderhoud of studieleningen. Dat Nederland in 2010 en in 2012 al eens voor deze regeling op de vingers is getikt, negeert ze. Ieder jaar studeren in Nederland 28.000 buitenlandse studenten, dat is 4,4% van de totale studentenpopulatie. In Nijmegen studeerden in 2012 ongeveer 1500 buitenlandse studenten. Door studenten worden er vraagtekens gezet bij de beschuldiging. Kai Heijnemans, voorzitter van de LSVb: 'Als buitenlandse studenten in Nederland een ov-kaart krijgen, krijgen Nederlandse studenten in het buitenland dan toegang tot studentenvoordelen die daar gelden?' Of de OV-chipkaart ook voor Nederlandse studenten wordt afgeschaft is nog steeds de vraag, tot op heden is daar nog geen concreet besluit over genomen.